Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğüne bağlı 26 bölgeden birisi olan DSİ 4. Bölge Müdürlüğü Konya'nın Akşehir ve Tuzlukçu ilçeleri hariç olmak üzere; Konya, Niğde, Aksaray ve Karaman illerinde çalışmalarını sürdürüyor. DSİ 4. Bölge Müdürlüğü'nün kapsadığı sahalar Konya Ovaları Projeleri (KOP) içerisinde ele alınıyor. KOP bölgesi su kaynaklarının kısıtlı, suya olan talebin en yoğun olduğu alanlardan biri olarak dikkat çekiyor.
Türkiye yağış ortalaması 574 mm/yıl, Konya'nın yağış ortalaması 440 mm/yıl olarak düşünülürse, Konya'nın az yağış alan bir bölge olduğu ortaya çıkıyor. Bu anlamda, Konya bölgesinde yapılan sulama yatırımları önem arz ediyor. Bölgenin sulama, taşkın koruma içmesuyu, enerji ve arazi toplulaştırma projelerinin bütünü olan ve GAP’tan sonraki en büyük sulama yatırımı olma özelliğini taşıyan KOP; sulama, içme, kullanma ve sanayi suyu ihtiyacını karşılamak, yeraltı suyu (YAS) seviyesini dengelemek, taşkına mani olmak, teknolojik ziraat yapmak ve üretim artışı sağlamak, hayvancılığı geliştirmek, ağaçlandırma yapmak ve çevreyi korumak, maksadıyla geliştirilen, sosyo-ekonomik kalkınmayı hedefleyen insan merkezli bölgesel kalkınma projesi olarak önemli bir proje. Bu anlamda, DSİ 4. bölge Müdürlüğü Konya Ovası'nın özlediği suya kavuşması için KOP projelerini hızla sürdürüyor. Projeyle, "Tahıl Ambarı" kimliğine yeniden kavuşturmak için 100 yıllık rüyayı hayata geçirilerek ülke hizmetine sunuluyor.
7 MİLYAR TL'LİK YATIRIM!
DSİ 4. Bölge Müdürlüğü'nden alınan bilgilere göre, DSİ Genel Müdürlüğü tarafından Konya'ya 2003-2018 yılları arasında toplam 7 milyar TL yatırım yapıldı. Son 15 yılda 2 adet içmesuyu tesisi, 47 adet baraj ve gölet, 68 adet sulama tesisi ve 140 adet taşkın koruma tesis tamamlandı. 48 tesisisin inşaatı devam ederken, 102 tesisin planlama ve proje yapımları devam ediyor. Tamamlanan sulama tesisleri ile 739 bin 590 dekar tarım alanı sulamaya açılarak, bu durum 973 milyon zirai gelir artışı sağladı. 6 milyon 142 bin 500 dekar alanda toplulaştırma çalışmaları devam ederken, 2 milyon 136 bin 440 dekar alanda çalışmalar tamamlandı. Tamamlanan enerji tesisleri ile de 13 milyonkWh/yıl enerji üretimi gerçekleşti. Devam eden tesislerin maliyeti 5 milyar TL olurken, bu tesislerin 2023 yılında bitirilmesi hedefleniyor.
KONYA - ÇUMRA 3. MERHALE PROJESİ
KOP’un en önemli ayağı ve en büyüğü olan Konya-Çumra projesi, 3 merhaleden oluşuyor. Konya-Çumra projesinin en büyük ve en önemli kısmını da Konya-Çumra 3. merhale projesi teşkil ediyor. Konya-Çumra 3. merhale projesi ile Yukarı Göksu Havzası’nın Akdeniz’e boşalan sularının yıllık 414 Milyon metreküpü inşa edilecek olan üç adet baraj ve Mavi Tünel vasıtasıyla Konya Kapalı Havzasına aktarılacak. Bu su ile hem Konya Ovası'nın yeraltı suyu desteklenecek hem de nihai sulama alanı olan 223 bin 410 hektarlık tarım alanının sulama suyu desteklenecek. Ayrıca proje ile Konya'nın uzun vadeli içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla 100 hm3/yıl su tahsis edildi. Hasanköy branşmanından 15 Haziran 2018 tarihinden itibaren kademeli olarak verilmeye başlanan su, bugün itibari ile şehrin yüzde 98'zini kapsıyor. Diğer taraftan projenin uygulanması ile Göksu Havzası’ndan derive edilecek suların hidrolik enerji imkânlarından istifade etmek amacıyla toplam 50,6 MW Kurulu güçte üç adet HES inşa edilerek yıllık 147,5 GWH enerji üretimi gerçekleştirilecek. Proje bünyesinde; Göksu Nehri üzerinde yapılacak Bozkır, Bağbaşı ve Afşar Barajları ile Afşar-Bağbaşı Derivasyon Kanalı, Mavi Tüneli ve HES’ten oluşan Göksu Derivasyon, Apa - Hotamış İsale Kanalı ve Hotamış Depolaması vasıtasıyla alınacak 689 Milyon metreküp yerüstü suyu, şebeke içinde oluşturulacak işletme kuyularından çekilecek yeraltı suyu, Konya'nın arıtılmış atık suyu ve sulamalardan dönen sulardan istifade ile 223 bin 410 hektar alanın sulama ve boşaltım şebekesi bulunuyor.
YAPIMI DEVAM EDEN PROJELER
KOP kapsamında Konya genelinde çok sayıda proje yapılıyor. DSİ 4. Bölge Müdürlüğü'nün paylaştığı bilgilere göre devam eden projelerin son durumu şöyle;
MAVİ TÜNEL İÇMESUYU İSALE HATTI
Konya merkez, Çumra ve İçeri Çumra'nın 2050 yılı içme, kullanma ve sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanması yapılan projelerle sağlanacak. Bu projenin Katodik Koruma, Scada otomasyon işleri devam ediyor. Hasanköy branşmanından 15 Haziran 2018 tarihinden itibaren kademeli olarak su verilmeye başlanmış olup bugün itibari ile şehrin yüzde 98'ine su veriliyor. Arıtma Tesisi'nin geçici kabulü yapılmış olup, işletme Konya Büyükşehir Belediyesi’ne protokolle devredildi.
MAVİ TÜNEL İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİ
Mavi Tünel İçmesuyu Arıtma Tesisi'nin geçici kabulü yapılmış olup, işletme Konya Büyükşehir Belediyesi’ne protokolle devredildi.
KONYA - BOZKIR BARAJI İNŞAATI
Bozkır Barajı, Konya'nın Bozkır İlçesi sınırları içerisinde ve Göksu Nehri üzerinde bulunuyor. Projeyle Bağbaşı Barajı’nın memba kesimindeki Göksu Nehri sularının düzenlenerek Bağbaşı Barajına aktarılması hedefleniyor. Barajın Dolusavak sıçratma eşiği beton imalatları ile enjeksiyon imalatları tamamlandı. Yol kazı imalatları ve yol alt temel imalatı tamamlandı. Çarıklar mevkiinde yapılacak olan yeniden yerleşimin alt yapı çalışmaları Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından, yeniden yerleşim konutları da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılacak olup, bu çalışmalar tamamlanmadan barajda su tutulamayacak. Bu kapsamda barajın fiziki gerçekleşmesinin şuanda yüzde 98 olduğu bildirildi.
AFŞAR HADİMİ BARAJI İNŞAATI
Konya'nın Taşkent İlçesi Afşar Kasabası yakınında ve Ilıcapınar Deresi üzerinde bulunan Afşar Hadimi Barajı ile Göksu Havzasından derive edilecek su Afşar-Bağbaşı İletim Tüneli ile Bağbaşı Barajına regüle edilecek. Baraj tamamlanmış olur, su tutma öncesi imalat işleri devam ediyor. Mekanik işler, otokorkuluk, baraj aydınlatma tesisleri, Keçimen köy yolu (3 km) sathi kaplama imalatları yapılarak iş tamamen bitirilecek. Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak olan Rölekasyon yolu imalatı tamamlanmadan barajda suyun tutulamayacağı bildirildi. Barajın Fiziki gerçekleşmesi ise şuanda yüzde 99.
AFŞAR - BAĞBAŞI HADİMİ TÜNELİ İNŞAATI
Önemli çalışmalardan biri de Afşar-Bağbaşı Hadimi Tüneli inşaatı. Afşar ve Bağbaşı Barajları arasında yer alan tünelle, Afşar ve Bağbaşı Barajları arasındaki kanal ve tünellerden müteşekkil derivasyon sistemi ile Afşar barajı suyu yanında Taşkent, Kongul ve Hadim Derelerinin akımları da Bağbaşı Barajına aktarılacak. Hadim Regülatörü yaklaşım tünelinden girilerek 2 aynada devam eden çalışmalarda, Bağbaşı Barajı tarafında 1300 m, Afşar Hadimi Barajı tarafında 2150 m olmak üzere, klasik olarak toplam 3450 m tünel açma imalatı tamamlandı. Açılan tünelde 1000 m beton kaplama imalatı yapıldı. Tünelde TDM montajı devam ederken, segman atölyesi üretimi hazır hale getirildi. Şuanda tünelin fiziki gerçekleşmesi ise yüzde 38.
MAVİ REGÜLATÖRÜ VE APA-HOTAMIŞ İLETİM (AHİ) KANALI İNŞAATI
Mavi Regülatörü ve APA-Hotamış İletim (AHİ) Kanalı İnşaatı BSA kanalının 99+118 kilometresinde yer alıyor. Projeyle, Mavi Regülatörü ile BSA ve Mavi Tünelden gelen suların düzenlenerek AHİ kanalına verilmesi ve Mavi Regülatörü ile çevrilen suyu Hotamış Kanalına ve güzergâhtaki sulamalara iletilmesi amaçlandı. Mavi Regülatörü, 120 km kanal, 4 km tünel, muhtelif tip ve sayıda sanat yapıları bulunmakta olup işin tamamlandığı bildirildi. Kanalın tamamına 22 Nisan 2018 tarihinde su verilmeye başlandı. Geçici kabul öncesi yapılan testlerde KM: 74+450 ve KM: 75+450'de meydana gelen obrukların onarımı yapılarak geçici kabul çalışmaları devam ediyor. Projenin şuandaki fiziki gerçekleşmesi yüzde 99 olarak kayıtlara geçti.
KONYA OVASI 1, 2, 3 SULAMALARI
AHİ kanalından borulu şebeke ile sulanması amacıyla Apa Barajı mansabında Apa - Alemdar İsale Kanalı Ana tahliye kabul edilerek; 25 bin 300 hektar sahanın borulu şebeke ile sulanması projesidir. Projede bugüne kadar; 12 990 m Ø 3600 mm CTP Boru imalatı, 2 007 m Ø 3000 mm CTP Boru imalatı, 5 096 m Ø 2800 mm CTP Boru imalatı, 2 401 m Ø 2400 mm CTP Boru imalatı, 2 447 m Ø 2400 mm Çelik Boru imalatı, 6 655 m Ø 2000 mm CTP Boru imalatı, 6 086 m Ø 1880 mm CTP Boru imalatı ile değişik çaplarda 29 880 m CTP Boru, değişik çaplarda da 139 420 m PE100 Boru imalatı tamamlandı. Proje kapsamında 6 adet toplam uzunluğu 283 metre yatay sondaj yapıldı. Muhtelif tiplerde toplam 883 adet sanat yapısı tamamlandı. Yaklaşık 10 kilometre tahliye kanalı imalatı yapıldı. Otomatik geri yıkamalı tambur filtre istasyonu tamamlandı. Hidrostatik testler devam etmekte olup 2018 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 6700 hektar alan sulamaya hazır hale getirildi. 2019 yılında yaklaşık 17 km PE100 Boru imalatı, sanat yapıları ile 1 adet 32 m uzunluğunda yatay sondaj yapılacak ve toplamda sulamaya hazır hale getirilecek olan alan 7200 hektara ulaşacak. Bu çalışmalarda da fiziki gerçekleşme yüzde 35.
KONYA APAHOTAMIŞ 1,2,3 SULAMALARI
Konya - Çumra III. Merhale Projesi kapsamında; toplam 33 bin 193 hektar sahanın sulanması projesi olarak biliniyor. Projede toplulaştırma nedeni ile revize proje çalışmaları devam ediyor.
ABDULLAH AKİF SOLAK
