Bakırın çeşitli tekniklerle işlenerek mutfak ve süs eşyalarına dönüştürüldüğü geleneksel mesleklerden biri olan bakırcılık ve kalaycılık mesleği, zamana direniyor. Fabrikasyon mutfak gereçlerinin üretiminin yaygınlaşmasıyla kullanım yoğunluğunu yitiren bakırcılık ve kalaycılık, ayakta durmaya çalışıyor. Özellikle Konya'da 3 ustanın kaldığı bu mesleğin geleceğe aktarılması için adım atılması bekleniyor.
Daha çok kazan, tava, sini, leğen, lenger, tencere, sahan, tas, ibrik, güğüm, cezve gibi kap-kacak üretimi veya bakımı yapan bakırcılık ve kalaycılık mesleği, yapılan araştırmalarda M.Ö. 7 binli yıllara kadar dayanıyor. Bu mesleğin en güzel örneklerinin de yine yapılan araştırmalarda Anadolu'da olduğu ortaya konuyor. Buna rağmen son yıllarda yeni ustaların yetişmemesi nedeniyle özellikle Konya'da bakırcılık ve kalaycılık mesleği bitme noktasına geldi. Fabrikasyon mutfak gereçlerinin üretiminin yaygınlaşması ile geçmişteki üretim ve kullanım yoğunluğunu yitiren bakırcılık ve kalaycılık mesleğini devam ettirecek çırakların da gelmemesi, mesleğin geleceğini tehlikeye atıyor. Konya'da bu mesleği yapan 3 ustanın kalması, tarihi açıdan da önemli olan bu el sanatı mesleğinin geleceğe aktarılması için acil adım atılması gerektiğini ortaya koyuyor.
KONYA'DA BU MESLEKLER SAHİPSİZ!
Konya'da kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerden olan bakırcılık ve kalaycılık mesleği, zamana karşı direniyor. Bakırcılık ve kalaycılık mesleği fabrikasyon mutfak gereçlerinin üretiminin yaygınlaşması ile geçmişteki üretim ve kullanım yoğunluğunu yitirse de, son yıllarda geleneksel eşyalara artan yöneliş, bu meslekteki çekiçlerin susmasını engelledi. Kahramanmaraş, Şanlıurfa gibi illerde bulunan bakır ve kalay ustaları çalışmalarını sürdürürken, yeni ustalar yetiştirmeye de devam ediyor. Ancak tam tersi yaşanan Konya'da, 3 kişi kalan bakır ve kalay ustaları, bu mesleğin devam etmesi için yerel yöneticilerin yardımını bekliyor.
KONYA'DA MESLEK BİTME NOKTASINDA
Kalay ustası Mehmet Kalender, çıraklıktan başladığı meslekte 45. yılını doldurmuş durumda. Bundan 25 sene Konya'da 50 tezgah olduğunu belirten Kalender, bugün bu mesleği icra eden Konya'da 3 kişiden biri olduğunu söyledi. Kahramanmaraş ve Gaziantep gibi şehirlerde bu mesleğin hala devam ettiğini ancak Konya'da bitme noktasına geldiğini aktaran Kalender, bu konunun üzerinde düşünülmesi gerektiğine dikkat çekti. Kalender, "2-3 senedir eskiye dönüş de var. Mesela Maraş'ta arkadaşlar mal yetiştiremiyor ama biz çırak bile bulamıyoruz. Bizim meslek zor, dumanı var, asidi var. Şimdiki gençlik bununla uğraşmak istemiyor, masa başında oturarak çalışmak istiyor. Halbuki şimdi gelse bu mesleği öğrense, gelecekte buna rağbet daha da artar, işleri iyi olur" diye konuştu.
'İDARECİLER BAZI ŞEYLERİ GÖREMİYOR!'
Bakır ustası Kemal Arslan da 1974'te çırak olarak başladığı mesleğini icra eden Konya'daki temcilerden biri. Bu mesleğin tarihi açıdan önemli olduğunu dile getiren Arslan, bakırcılık mesleğinin Konya'da zor zamanlar geçirdiğini anlattı. Kahramanmaraş, Gaziantep gibi şehirlerde bu mesleğin hala devam etmesine karşın Konya'da neden bittiğinin üzerinde durulması gerektiğine dikkat çeken Arslan sözlerine şöyle devam etti, "Bizim Konya'da bu meslek neden bitti? Bu da sanatkarın bilinçsiz olmasından kaynaklanıyor. Bir yere varacaksan önce kendinden başlayacaksın. Zevke dayalı ürünler yapabiliyorsan bu meslekte hala iş var. Ben Ecdat Parkı'nda yer açıyoruz orada çalışacağız. Biz oraya niye gidiyoruz? Bu sanat devam etsin, birileri o sanatı görsün diye gidiyoruz. El sanatlarının bitmesinin nedeni, illerdeki idareciler bazı şeyleri göremiyor. Vatandaşa çıkabilecek bir kapı göstermek gerekiyor. Bunu yapmadıkları için bu memlekette zanaatkarlık dediğimiz kurum bitti. Bana bir tane zanaatkar göster? Hepsi bitti. Avrupa diyor ki; ben sana istediğin kadar finansman vereceğim sen de sanatkarına bu desteği ver. Belirli bir kesim bu aracılığı bile yapmaktan aciz. Avrupa bunu niye diyor? Kendisinde kalmadığı için Türkiye'dekinden bari faydalanalım diyor. Konya'da bakıra çekiç vuracak usta kalmadı benden başka. Benim kendi çocuğum gelmiyor ki başkasını getirelim."
ÇEŞİTLİ GİRİŞİMLERDE BULUNUYORLAR
Arslan, yıllarca mesleğinin bitmemesi için mücadele ettiğini, çeşitli projeler üreterek gerekli mercilere sunduğunu ancak bir gelişme yaşanmadığını söyledi. Bakır ve kalay ustalarının biraraya toplanarak mesleklerini icra ettiği bir bölgenin oluşturulması gerektiğini savunan Arslan, "Bu öneriyi İl Kültür Turizm Müdürlüğü'ne, Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı'na sundum. Bu konu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün zaten bir çalışma içerisinde olduğu söylendi. Üzerinden zaman geçmesine rağmen, hala somut adım atılmadı. Konuyla ilgili Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay'dan da yardım istenecek. Onunla da bir görüşme yapılacak" diye konuştu.
ABDULLAH AKİF SOLAK
