Ali Işık, Konya'nın Gülleri'nin ‘Hizmet Delileri, Meczuplar ve Konya Çarşısının Gülleri’yle birlikte üç bölümden oluştuğunu anlatıyor. Elbette bu bölümlerde yer alan Meczuplar kadar "Deliler" de önem taşıyor. Çünkü Konya'nın Gülleri arasında yer alan ve "Deli" olarak anılan kimselerin hikayelerini öğrendikçe aslında onların deli olmadıklarını anlıyorsunuz.  Hizmet Delilerine Konyalı gözüyle bakıldığında bunlar farklı adamlar veya mutasavvıfların diliyle bakıldığında bunların farklı insanlar olduğu biliniyor. Dikkat çeken hayat hikayesi olan ve "Deli" diye anılan şahsiyetlerden biri de Cambaz Deli Osman.

CAMBAZ DELİ OSMAN

Karasal iklime sahip olan Konya'da, yıllık yağış ortalamasının düşük olması, Konya'yı tarımsal anlamda daha çok tahıl ürünlerine itiyor. Buna ek olarak Konya'nın içme suyu sorunu da, tarihten bu yana gelen sorunlar arasında yer alıyor. Son yıllarda yapılan içme suyu yatırımlarıyla bu sorun şimdilik çözülmüş olsa da, Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet tarihinin ilk yıllarında Konya'da içme suyu sorunu büyük bir mesele olarak karşımıza çıkıyor. Bu sorunu çözmek için 1900'lü yılların başında çeşitli girişimlerde bulundu. Konya'da yıllardır hayat veren Çayırbağı suyunun tarihi de bu yıllara dayanıyor. Bu suyun Konya'ya getirilmesinde ise Cambaz Deli Osman ve dönemin Valisi Avlonyalı Ferit Paşa büyük rol oynuyor. 

SUYA ÖNCÜLÜK EDEN CAMBAZ DELİ OSMAN

Konyalı olan Cambaz Deli Osman, Konya-Karaman arası yolculuk yapan bir at arabası filosunun at tımarını yapar. Cambaz Deli Osman'ın annesi ise dönemin cezaevinde çamaşır yıkar. Rivayete göre 1890'lı yıllarda bir eşkıyanın idam kararı verilir. İnfazı verilen eşkıyanın üzerinden çıkan elbiseler, yıkanması için Cambaz Deli Osman'ın annesine verilir. Cambaz Deli Osman'ın annesi elbiseleri yıkayacakken, içinde yüzlerce altın bulur.  Cambaz Deli Osman bu altınları alarak zengin olur. Daha sonra Cambaz Deli Osman, Konya-Karaman yolculuğunu sağlayan at arabası filosunun tımarını yaparken, bu filonun şimdiki tabiriyle durakları olan istasyonun sahipliğe terfi eder. Ağalık sırasında çok zengin olur ve Karaman yolunun ellinci kilometresinde dönümlerle ifade edilebilen bir çitlik kurar. Uşaklar tutar ve burayı çalıştırır. Aynı zamanda at tatarlığı ve yolcu taşımaya da devam eder. Çiftlikte koyun, keçi, inek, camız yani her türlü hayvan vardır. Deli Osman orada bir de yemek istasyonu kurar. Gelip geçen yolcuların hem karnını doyurur hem de istirahatlarını temin eder. 

VALİ VE CAMBAZ DELİ OSMAN'IN İLK TANIŞMASI

Cambaz Deli Osman, kurduğu çiftlikte yolcuların karnını bedavaya doyururken, buraya ilginç bir de tabela asar. Tabelada, "Burada Deli Osman’ın pilavını yemeden, ayranını içmeden geçenin anasını avradını..." yazmaktadır. Bu dönem Avlonyalı Ferit Paşa Konya'ya Vali olarak atanır. Karaman tarafından Konya'ya gelen Vali Ferit Paşa, at değiştirmek ve dinlenmek üzere Cambaz Deli Osman'ın çiftliğine uğrar. Vali Ferit Paşa burada o ilginç yazıyı ve bedava hizmeti görünce, çiftliğin sahibiyle konuşmak ister. İkili bir süre sohbet ettikten sonra Vali olduğunu açıklayan Ferit Paşa, Cambaz Deli Osman'ı Valiliğe davet ederek kendisini ziyaret etmesini ister. Bunun üzerine Cambaz Deli Osman'ın Ben at üstünde gezen deli depek bir adamım. Beni senin makamına koymazlar” deyince Vali “Seni atınla da kabul ederim, sen gel yeter ki” diyerek Deli Osman’ı onurlandırdığı rivayet ediliyor.  

CAMBAZ DELİ OSMAN'IN VALİ ZİYARETİ VE SU SORUNU

Aradan geçen bir sürenin ardından Cambaz Deli Osman, Konya sokaklarında gezerken Konya'nın su sıkıntısı çektiğini işitir. Bunu duyan Cambaz Deli Osman Valiliğe gider ve Vali Ferit Paşa ile görüşmek ister. Cambaz Deli Osman kapıdan içeri alınmayınca "Hey Vali Paşa hazretleri! Senden evvelki vali bu şehre bir kerana (kârhane) yaptırdı adı “Keranacı Vali”ye çıktı. Senin adın da “Susuz Vali”ye çıkacak. Burada boşuna ne oturuyorsun, halk susuzluktan kırılıyor. Su bulmanın çaresine baksana!" sözleriyle seslenir. Sesleri işiten Vali Ferit Paşa makamından çıkınca Cambaz Deli Osman'ı görür ve görüşmek üzere davet eder. Cambaz Deli Osman Vali Paşa'ya su sorunu anlatır. Uzun sohbetin ardından Vali Ferit Paşa, su sorununu bildiğini fakat çaresiz olduğunu söyler. Vali Paşa, "Su kıt, havuzlar kifayet etmiyor. Bol su yok ne yapalım"  deyince Cambaz Deli Osman, Çayırbağı'nda çok güzel bir su olduğunu Vali Paşa'ya söyler. Sohbetin ardından ikili Çayırbağı'ndaki suyu yerinde görmek için yola koyulur.  Suyun Konya’ya getirilmesine hemen karar verilir. Yapılan büyük cabalar ve çalışmalar sayesinde Çayırbağı suyu Konya'ya getirilip Alaeddin Tepesi'nde bulunan bir depodan Konya'ya dağıtıldığı biliniyor. 

KARŞILIĞINDA ÇEŞME YAPTIRILDI

Vali Ferit Paşa, suyun Konya'ya getirilmesinin ardından, bu konuda büyük cabalar sarfeden Cambaz Deli Osman'a bir jest yapmak ister. Bu nedenle Vali Paşa Cambaz Deli Osman'a "Ağa senin bu hizmette çok emeğin var adına bir şeyler yaptıralım ne istersin" deyince Cambaz Deli Osman, "Ben saltanat düşkünü değilim benim için bu yol boyuna (Hatıp Yolu) bir çeşme yaparsan gelen geçen insanlar ve hayvanat su içer, belki bana dua ederler" cevabı verir. Bu cevabın ardından bugünkü Kozağaç Parkı'nın 200-300 metre Hatıp'a doğru geçince sağda bulunan Deli Osman Hanı'nın karşısına bir çeşme yaptırıldı. Deli Osman'ın çeşmesi olarak bilinen çeşme, yıllarca kervanlara, yoldan geçenlere hizmet verdi. Bu anlamda, Konya'nın içme suyu sorununun çözümü için Cambaz Deli Osman ve dönemin Valisi Ferit Paşa'nın büyük emekleri olduğu biliniyor.