Ayakkabıcılık, Türkiye’nin önemli sektörlerinden biri. 500 milyon çift üretim kapasitesi ile Türkiye üretimde dünyanın beşinci ülkesi. Büyüklüğü 5 milyar doları bulan sektörde son yıllarda artan ihracat ise 1 milyar dolara yakın. Üretim yapısı genellikle aile işletmesi tarzında olan sektörde son yıllarda markalaşma çabaları hızlandı, ayakkabı sektörü perakende sektörünün önemli oyuncularından biri oldu. Konya da barındırdığı sanayisi ile ayakkabıcılık sektöründe adından söz ettiriyor. Konya’da Türkiye’nin ve dünyanın önemli markalarına ayakkabı yapılarak ihraç ediliyor. Ancak son zamanlarda yaşanan ekonomik sıkıntılar Konya’da ayakkabıcılık sektörünü de etkilemiş durumda. Esnaf konkordato ilan eden ayakkabı firmalarının kendini sıkıntıya soktuğunu ifade ederek, hükümetten konkordato taleplerin yeniden gözden geçirilmesini ve konkordato ilan eden firmalardan ödemlerini almaları konusunda destek istiyor.
KONKORDATO ÇEKEN FİRMALAR KÜÇÜK ESNAFI SIKINTIYA SOKTU
İş yaptıkları sektörlerindeki büyük firmaların konkordato çekmesinin küçük esnafa sıkıntı oluşturduğunu ifade eden Konya Ayakkabıcılar Odası Başkanı Nevzat Kara, “Şuanda yaşadığımız sıkıntının yüzde 50’si bizim yüzde 50’si hükümetimizin. Sektörün önemli markaları ardı ardına konkordato çekiyor. Yaşanan olayların ardından tedarikçi firmaların birbirine olan güvenleri bitti. Bizlerde güvene dayalı bir vade sistemi vardı. 15 ay, 18 ay, gibi vadelerle üretim yapıp ayakkabı satıyorduk. Bizler markalara 3-5 TL kar ile mal temin ettik. Markalar arka arkaya konkordato çekiyorlar. Firmaların konkordato çekmesi esnafla bizleri karşı karşıya getirdi. Markalara yapılan anlaşma karşılığında malı veriyoruz ancak, çekin günü geldiği zaman ödeme alamıyoruz. Yaşanan ekonomik kriz sebebiyle sanayimizde çalışan 5 binin üzerinde kişi işten çıkarıldı. Aykent Ayakkabıcılar Sanayisinde normalde 20 bin üzerinde işçi çalışıyordu. Ancak şuanda bu rakam her geçen gün azalıyor. Bu sorunları çözmek için vadeyi kaldırmamız gerekiyor. Devletimizin de konkordato isteyen firmaları çok iyi denetlemesi lazım. Biz sanayiciler, devletimizden para istemiyoruz, sadece devletimizde konkordato çeken firmalardan alacağımız paraların ödenmesi konusunda destek bekliyoruz. Markaların marka değerini koruyacağım derken, küçük esnaflar sıkıntıya girdi” dedi.
SANAYİMİZDE GÜN GEÇTİKÇE ELEMAN SAYISI AZALIYOR
Aykent Ayakkabıcılar Sanayi Sitesinde gün geçtikçe eleman sayısının azaldığını ifade eden Kara, “Hükümetimizden geçtiğimiz zor günlerde girdi maliyetlerimizden olan elektrik ve SGK prim borçlarının yeninden gözden geçirilmesini istiyoruz. Bizler hükümet yetkilileri başta olmak üzere milletvekilleri, belediye başkanları, ticaret il müdürlükleri yetkilileri ile bir araya gelerek sektörümüzde yaşanan sorunları ve dertleri birebir anlatmak istiyoruz. Kalitesi ve ürettiği ürünler ile kendisini gösteren Konya’daki ayakkabı sektörünü bu zor zamanında yalnız bırakmasınlar. Birçok işyeri kapandı. Kapanan iş yeri sayısının önümüzdeki günlerde devam edecek olmasından endişe ediyoruz. Sektörümüz büyüyeceği yere günden güne adeta eriyor. Sektörümüzdeki dayanışma ve birlik hiçbir sektörde yok. Markaların konkordato ilan ederek ödeme yapmaması sektörümüz ile sektörümüzün alt dallarını oldukça etkiledi. Etkilemeye de devam ediyor. Sanayimizde gün geçtikçe eleman sayısı azalıyor” ifadelerini kullandı.
BÜYÜK BALIK KÜÇÜK BALIĞI YUTUYOR!
Sektörlerin yeniden çıkışa girmesi için yapılması gerekenleri de aktaran Konya Ayakkabıcılar Odası Başkanı Nevzat Kara, “Netice itibariyle gelinen noktaya bakacak olursak, Konya ayakkabı üretiyor. Üretiminin büyük bir bölümünü de büyük markalara fason olarak yapıyor. Marka değeri yüksek firmalarla çalışıldığı için onlara güven duyuluyor. Ancak yaşanan ekonomik krize bağlı olarak büyük firmaların konkordato çekerek ödeme yapmamaya başlaması, bizi doğrudan etkiliyor. Batan bir firma, beraberinde en az 5 firmayı da götürüyor. Yani büyük balık küçük balığı yutuyor” diye konuştu.
BÖYLE GİDERSE AYKENT TAMAMEN KAPANACAK!
Ayakkabıcılık sektörünün önemli merkez üslerinden biri olan Konya’da yakın zamana kadar doğrudan 20 bin kişiye sadece ayakkabıcılık sektöründe iş imkanı sağlandığını ancak bu rakamın günden güne azaldığını dile getiren Nevzat Kara, “Her geçen gün sektörümüzün yarası biraz daha derinleşiyor. Bugün Aykent Ayakkabıcılar Sanayi Sitesi’nde hiçbir hareketlilik yok. İş yerlerinin büyük bir bölümü kapalı. Bir çok dükkan boşaltıldı, kiracılarını bekliyor. Birçok esnafımız 3 aydır dükkanını açmıyor” dedi.
İŞ OLMAYINCA TOPUN AĞZINA SURİYELİLER KOYULDU
Eğitim sistemindeki uygulamalara bağlı olarak önemli bir çırak eksikliği yaşadıklarına da işaret eden Nevzat Kara, “4+4+4 şeklindeki eğitim sistemine bağlı olarak sanayinin her dalında olduğu gibi bizim sektörümüzde de yetiştirilmek üzere ara elaman sıkıntısı doğdu. Ekonomik krizin olmadığı dönemde biz eleman sıkıntısı yaşıyorduk. Bu dönemde açıkçası Suriyeli mülteciler bizim imdadımıza yetişti. Yakın zamana kadar Suriyeli mültecilerden yana hiçbir sıkıntımız yoktu. Öyle ki, onlar çalışıp paralarını kazanıyorlar; biz de onların iş gücünden istifade ediyorduk. Karşılıklı çıkar ilişkisi içerisindeydik. Ancak kriz baş gösterip de sektörde daralma başladığı anda topun ağzına Suriyeli mülteciler koyuldu. Suriyeliler’in piyasayı olumsuz etkiledi, onları çalıştırdığımız için yerli işçileri çalıştırmadığımız algısı oluşturdu. Halbuki biz sanayide çalıştıracak eleman dahi bulamıyorduk. Bugün geldiğimiz noktada ise Suriyelilere ekmek var, ne de bizim kendi vatandaşımıza. Allah sonumuzu hayır etsin” diyerek yaşadıkları sorunların ne kadar ciddi boyutlara ulaştığını anlattı.
ESNAFIN BİRBİRİNE GÜVENİ KALMADI
Ticarette nakit paranın neredeyse tamamen bittiğini, vadeli çeklerin kullanıldığını ve vadesi gelen çeklerin gününde ödenememesine bağlı olarak esnafın birbirine güveninin kalmadığını anlatan Ayakkabıcılar Odası Başkanı Kara, “Bu bir silsile işi. Bir kişinin çeki döndüğü zaman, çeki tahsil edecek olan esnaf da mağdur oluyor. O parayla yapacağı ödemelerini yapamıyor. Hammadde alması gerekirse alamıyor. Çalıştırdığı elemanın maaşını ödeyemiyor. Bir, iki, üç derken bu döngü sorun yumağı gibi büyüyüp gidiyor. Bugün gelinen noktada esnafımızın birbirine dahi güveni kalmadı. Daha düne kadar bir selamla işini halleden esnaf, şimdi çekinin sağlam olup olmadığını büyük bir titizlikle kontrol ettiriyor. Çek ile ticarette de tıkanmalar yaşanıyor. Bu güvensizlik, esnafı itibarsızlaştırdığı gibi ticareti de durma noktasına getiriyor” dedi.
ACİL ÇÖZÜM PLANI YAPILMALI
Yaşadıkları sıkıntılara rağmen varlıklarını sürdürmeye çalıştıklarını ve son raddeye gelene kadar iş yerlerini kapatmayıp, işçilerini çalıştırmaya devam ettiklerini kaydeden Kara, “Biz ne kadar mücadeleye devam ediyor olsak da durum ortada. Aykent’teki işletmelerin neredeyse yarısı iş yapamıyor. Sigorta primlerini yatıramayan işletmelerimiz var. Durum böyle devam ederse, Konya ayakkabıcılık sektöründeki gücünü tamamen yitirecek. Sektörümüzde yeniden çıkış yapmak ve küllerimizden doğmak istiyoruz. Bunun için devletimizin de bizim elimizden tutması gerekiyor. Bizim beklentimiz, kredi, borç öteleme değil. Kredi niye kullanılır? Yatırım yapmak için. Bizim gerekli altyapımız var, yatırıma ihtiyacımız yok. Bizim derdimiz alacaklarımızı tahsil edemiyor olmamız. Tekrar belirtiyorum, konkordato çeken büyük ayakkabı markalarından yüklü miktarda alacaklarımız var. Bunları tahsil edemiyoruz. Devletimizin bu konuda bir çözüm yolu bulmasını istiyoruz. Diğer yandan çek kanununun da yeniden gözden geçirilmesi kanaatindeyiz. Çünkü şu an çekin hiçbir yaptırımı yok” diyerek sözlerin tamamladı.
MUHAMMED ESAD ÇAĞLA
