Halk arasında yaşlılık romatizması olarak da bilinen osteoartrit (OA), yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak gelişen yıkımla seyreden bir eklem hastalığı olarak düşünülse de günümüzde eklem bütünlüğü, genetik yatkınlık, lokal yangı, mekanik güçler ile hücresel ve biyokimyasal süreçler gibi birçok faktöre bağlı olarak gelişen bir hastalık olduğu düşünülüyor.
Hastaların çoğunda normal eklem kıkırdağının fiziksel kuvvetlerle hasarı söz konusudur. Makrotravma veya tekrarlayan mikrotravmalarla eklem kıkırdağı zarar görür, kondrositler bu hasara parçalayıcı enzimlerini salarak ve yetersiz tamir cevabı ortaya çıkararak reaksiyon verirler. Daha seyrek olarak hasarlı kıkırdak, normal eklem yüklenmesi sırasında yetersiz kalır ve OA gelişir.
En belirgin semptom ağrı’dır. Tipik olarak aktivite ile artar, istirahatle azalır. Hastalık ilerleyince ağrı, daha hafif aktivite ile olmaya başlar, sonunda istirahatte ve gece ağrı ortaya çıkar. Katılık (tutukluk), OA’de sık görülen bir semptomdur. Sabah katılığı (tutukluğu) 30 dak. dan az sürer. Hareketsiz kalındığında katılık tekrar edebilir.
Tedavide amaç ağrı ve şişliği kontrol etmek, sakatlığı en aza indirmek, hayat kalitesini arttırmak, patolojik prosesin gidişini önlemek ve tedavide hastanın rolü konusunda eğitim vermektir. Tedavi; hastanın beklentileri, aktivite seviyesi, tutulan eklemler ve hastalığın şiddeti, mesleki gereksinimler, birlikte bulunan medikal problemlerin varlığına göre her bireye ayrı düzenlenmelidir.
Epidemiyolojik çalışmaların sonuçlarına göre, obezite, OA gelişmesiyle kuvvetle paraleldir. Kilo kaybı ile OA gelişme riski azalır. 10 yıl içinde 4.5 kg kaybeden kişide OA gelişme riski %50 azalır. Az bir kilo kaybı bile eklem ağrı ve fonksiyon bozukluğunda düzelme yapar. Diyet ve egzersizin birlikte uygulanması, diz ağrısının azalması ve eklem fonksiyonlarının düzelmesinde en etkilidir.
Uygun egzersiz programları, OA’in multidisipliner tedavisinde önemli bir yer tutar. Egzersiz programlarının amacı; ağrıyı azaltmak, eklem fonksiyonunda artış sağlamak, tutulan ve risk altındaki eklemleri korumak, hareketsizliğe bağlı sakatlığı önlemektir.
Vitamin C 152 mg/gün alanlarda OA gelişme riski 3 kat azalır. Vitamin E de ilerlemeyi azaltır. Düşük D vitamini alanlarda ise OA ilerleme riski 3 kat artmaktadır. Bu nedenle yaş aldıkça antioksidan vitaminlerle desteklemek çok önemlidir. Diğer taraftan ağrıyı azaltmak için çeşitli destekler kullanılabilir. Ağrı ve yangıyı azaltmada en önemli doğal destek zerdeçal (curcumin)dır. Eklemlerin hindistan cevizi, vişne çekirdeği yağı ve menengiç yağı ile ovulması ağrıda rahatlama sağlayabilir.
Kaynak:
Dr. Ümit Ölmez. Osteoartrit. http://ichastaliklariromatoloji.medicine.ankara.edu.tr/files/2013/09/OSTEOARTRİT.pdf
