Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs (Kovid-19) salgını dünyanın pek çok bölgesinde hayatı etkilemiş durumda. Binlerce insanın hayatına mal olan salgın nedeniyle küresel düzeyde milyonlarca insan evlerinde kalıyor ve ihtiyaç olmadıkça dışarıya çıkmıyor. Konya’da Mehmet -Hanife Yapıcı Anadolu Lisesinde Fizik Öğretmenliğini yapan Hasan Hüseyin Bayrak, Koronavirüs salgınına karşı mobil ortam ultraviyole koruma (M.O.R.U.K.) sterilizasyon arabası geliştirdi. Bayrak geliştirdiği sterilizasyon aracı için patent başvurusunda da bulundu.

‘STERİLİZASYON EKONOMİK VE KARLI BİR YATIRIMDIR’

Araç hakkında bilgi veren Fizik Öğretmeni Hasan Hüseyin Bayrak tasarımının Ortam Sterilizasyonu (UV-C) ile ilgili olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi, “Sterilizasyon, bir öldürme işlemidir. Sterilizasyon ile cansız maddelerde barınan mikroorganizmalar ve sporlar öldürülür. Sterilizasyon kimyasal ya da fiziksel yöntemlerle yapılabilir. Günümüzde kullanılan ortam sterilizasyonları (UV-C 200-280 nm) sabit bir konumda olmaktadır. Kullanımı kısıtlı olmakla beraber işlevselliği de azdır. Çoğu manuel olarak kullanılmaktadır. Etki alanları sınırlıdır ve pahalı ürünlerdir. Otomatik Sterilizasyon Arabası; UV-C ışınlarını kullanarak zeminde ve havada bulunan virüs, bakteri, mantar, protozoalar gibi mikroorganizmaları yüzde 99,9 bir etki ile yok etmektedir. Yaşayan mikroorganizmaların hücre membranlarını deler ve DNA moleküllerini parçalayarak çoğalmasını engeller. Timin molekülleri arasındaki bağ replikasyonunu engeller. Ortalama mikroorganizmaları öldürme süresi 20 – 40 saniye aralığındadır. UV-C’nin mikroorganizmaları yok etmesi bilimsel olarak 5. Ulusal Sterilizasyon Kongresinde test edilmiştir. Kapalı ortamlarda hava yolu ile bulaşan hastalıkların yayılmasını engellemek için kullanılır. UV-C derhal etkilidir. Uygulaması kolaydır. Bakımı kolaydır. Güvenilir ve çevre dostudur. Sterilizasyon Arabası üzerindeki yazılım sayesinde Mobil olarak hem kendi kendine sterilizasyon yapmakta hem de taşınabilir olduğu için farklı ortamlarda kullanılabilmektedir. Sterilizasyon Arabası sayesinde birden fazla UV-C kurulumuna gerek yoktur. Rahatsızlık vermez. Dezenfektan gibi kimyasallara ihtiyaç yoktur. Ekonomik ve karlı bir yatırımdır.”

‘HEM YÜZEY HEM DE HAVA STERİLİZASYONU YAPILABİLMEKTE’

Mobil ortam ultraviyole koruma sterilizasyon arabası ile hem yüzey hem de hava sterilizasyonu yapılabilmekte oluğuna dikkat çeken Bayrak, “UV-C ışınları insan gözü ile görülemez. UV-C ışınları su, hava ve yüzeylerde bulunan mikroorganizmaların etkisiz hale getirilmesinde kullanılır. Arduino tabanlı bir araç üzerine monte edilen 3 adet UV-C lamba ile hem yüzey hem de hava sterilizasyonu yapılabilmektedir. Araba üzerindeki yazılım ile kendi kendine(otomatik) sterilizasyon yapmaktadır. UV-C lambaları aracın sağ ve sol tarafında diğeri ise ortadır. Ortamın sterilizasyonu ortamın büyüklüğü ile ve lambanın gücü ile yakından ilgilidir yani ortam büyüdükçe sterilizasyon süresi uzar ampülün gücü arttıkça sterilizasyon süresi azalır. UV-C lambaları aracın sağ ve sol tarafında diğeri ise ortadır. Ortamın sterilizasyonu ortamın büyüklüğü ile ve lambanın gücü ile yakından ilgilidir yani ortam büyüdükçe sterilizasyon süresi uzar ampülün gücü arttıkça sterilizasyon süresi azalır

1.; Ortamda insan, hayvan gibi canlılar var ise Arabanın sağ ve sol tarafında bulunan korumalı sterilizasyon lambaları aktif olmaktadır. Lambalar sadece yere ve orada bulunan havaya ışınım yaptıkları için diğer canlılara zarar vermez. Sterilizasyonu üzerindeki yazılımı sayesinde kendi kendine yapar. Önüne çıkan engellerden kaçınır ve sterilizasyona devam eder. Sterilizasyon Arabası günlük hayatta; belediye otobüslerinde, minibüs ve taksiler de, ev, Çocuk yuvaları, kafeteryalar, okullar, hastaneler, oteller, alışveriş merkezleri, laboratuvarlar, ameliyathaneler, biyoloji kabinleri gibi ortamlarda yerdeki ve havadaki mikroorganizmaların yok ederek veya sayısını azaltarak hava yolu ile bulaşan hastalıkların yayılımını engelleme de kullanılabilir. Hastalıklarla mücadele de kullanılabilecek, seri olarak üretimi yapılabilecek bir üründür. Aracın üstünde bulunan ve koruması olmayan sterilizasyon lambası ise zamanlayıcı karta bağlı olup canlı (insan ve hayvan) olmayan ortamlarda kullanılır. Zamanlayıcı kart aktif edilir. İstenen süre girilir ve orada uzaklaşılır. Devre çalışmasını bitirince zamanlayıcı kart devreyi kapatır. Ortalama mikroorganizmaları öldürme süresi 20 – 40 saniye aralığındadır. İstenirse zamanlayıcı kart ayarlanarak mobil sterilizasyona devam edilebilir ” şeklinde konuştu.

MUHAMMED ESAD ÇAĞLA