Beslenmede kullanılan her tür maddelere “besin elementleri” denir. Besin elementlerini içeren, tabii veya işlenmiş yapıdaki sentetik, bitkisel ve hayvansal yenilebilir, içilebilir katı, sıvı ve benzer formdaki maddelere de “gıda” adı verilmektedir. Dünya nüfusunun giderek artması, tarım alanlarının azalması veya daha fazla genişletilememesi, küresel ısınma, sanayileşme ve beraberinde getirdiği çevre kirliliği ve benzeri problemler tarımsal üretimi etkilemekte ve buna bağlı olarak da gıda temininin önemi artmaktadır.  İnsanın temel haklarından biri beslenmesidir. Her ülke kendi insanının besin ihtiyacını karşılamak için ülke içinde üretmek ve uluslararası tarımsal ürün alımında bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’ne göre en temel insan haklarından biri olan gıda hakkı; bireyin, yaşaması için gerekli olan yeterli ve güvenilir gıdaya erişiminin sağlanması anlamına gelmektedir. İnsanın günlük kalori ihtiyacı ortalama boyda ve kiloda olan yetişkin bir erkeğin günde ortalama olarak 2500 kalori, aynı özelliklere sahip bir kadının ise günlük olarak 2000 kalori alması gerekmektedir. İnsanın günlük kalori ihtiyacı yaşına, fiziksel aktivitelerine ve yaşadığı ortam gibi bazı faktörlere göre en ortalama kalori miktarı 1000 ile 4500 kalori arasında değişmektedir. Bu ihtiyacını yediği ve içtiği besinlerden karşılamaktadır. Her ürünün bir kullanım güvenilirliği olduğu gibi gıdanın da güvenilir olması gerekmektedir. Güvenilirlik kullanıcının tüketimine uygun, kullanım sırasında ve sonrasında geçici ve kalıcı her hangi bir zarar vermemesi olarak açıklanabilir. Gıda Güvenliği kavramı oldukça geniş bir kavramdır. Güvenilir gıda; gıda kaynaklı hastalıklara neden olan biyolojik, fiziksel ve kimyasal etkenleri önleyecek şekilde gıdaların işlenmesi, hazırlanması, depolanması, satışa sunulması ve tüketicinin kullanım sonrasına kadar mevzuat ve bilimselliğe uygunluğu gibi geniş anlamı vardır. Güvenilir gıdanın kullanımın amaçlarına uygun olarak hazırlanması ve tüketildiğinde tüketicilere zarar vermemesi gereklidir. Gıdalarda güvenilirlik arayışı günümüzde daha çok gelişmiş ülkelerde toplumun önemli konusu olmuştur.

Toplumların öncelikli amacı, yeterli düzeyde gıda arzını sağlarken, insan sağlığını da en iyi şekilde korumaktır. Yeterli düzeyde gıda arzı ve gıdanın insan sağlığına etkisi konuları en temel iki unsur olduğundan “gıda güvenliği” ve “gıda güvencesi” kavramları öne çıkmaktadır. Gıda güvenliği; sağlıklı ve kusursuz gıda üretimini sağlamak amacıyla gıdaların; üretim, işleme, muhafaza ve dağıtımları sırasında gerekli kurallara uyulması ve önlemlerin alınması” olarak tanımlanmaktadır. Gıda güvenliği, gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirlerin tümünü ifade etmektedir. Gıda güvenliği; gıda hijyeni, gıdanın içerikleri, gıda katkıları, mevzuata uygunluğu, gıda kaynaklı hastalıklar, bulaşıkçılık durumu, ilaç kalıntıları gibi bilimsel ve teknik konuları olduğu kadar, gıda mevzuatı, denetim sistemleri, yurt içi ve yurt dışı standartlara uygunluğu ve uluslararası ticaret gibi sisteme dair birçok konuyu kapsamaktadır. Gıda güvenliği hem üreticilerin hem de tüketicilerin memnun ve tatmin olmasını sağlayacak nitelikleri kapsamalıdır. Gıda güvenilirliği, gıda kalitesi, pazar payı üstünlüğü ve yüksek fiyat gibi üstünlük sağlayan bir kriter de olmaktadır. Gıda üreten firmaya duyulan güven ürünlerine olan güveni de artırmaktadır. Bazı ürünlerde kalite mevzuata uygunluk yanında kişilere göre de farklılıklar gösterebilir. O nedenle yeni bir firmanın ürününü ilk defa alırken az alıp memnun kalınca daha fazla tüketilmelidir.

Bazı gıdaların soğuk zincir içerisinde tüketiciye sunulması hem ürünün özelliğinden hem de yasal zorunluluktur. Üretimden tüketime kadar zincirin bir halkasında kopma veya eksiklik olması halinde gıdanın güvenli olması mümkün değildir.

Doğru ve yeterli beslenmek bir insanın temel ihtiyacı ve hakkıdır. Bu temel hakkı devlet garantisi altındadır. Yediklerimiz veya içtiklerimiz sağlığımızı etkilemektedir. Bu nedenle gıda ürününün güvenliği, ürünü kullanan tüketicinin en doğal isteğidir. Kalite ve güvenilirlik sadece gıda ürünleri için değil kullandığımız bütün ürünlerde aranılan bir özelliktir. İstenilen bu kalite üretici firmaların sorumluluğundadır. Bütün ürünlerde standarda uygunluk ve kalite sistemi ürün güvenliğinde aranılan ve değişmez bir kalite parametresi olarak bilinmektedir. Hayatımızda kullandığımız birçok sanayii ürününde T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili birimleri, Tarım Ürünleri ve Gıda kontrolü ise Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü birimleri tarafından kontrol edilmektedir. Son yıllarda gıda endüstrisi ve gıda güvenliği konusunda Türkiye’de ve Konya’mızda da önemli gelişmeler olmuştur. Gıda üreten iş yerlerinde de sorumlu yönetici, işletmesinde standartlarına uygun üretim yapılmasını, üretip sattığı her parti ürünün güvenli olmasını, ambalaj ve nakliyesinde Gıda Güvenliği Kontrol Sistemi’ni kurması gerekmektedir.

Ürün yokluğunda standart, kalite veya gıda güvenliği arayışı geri planda kalmaktadır, Afrika’da su yokluğunda içilen suyun kalitesinin aranmadığı gibi.  Yeterli gıda maddesi bulunduğu zamanlarda standartlar, gıdanın kalitesi ve güvenilirliği ön plana çıkmaktadır. Tabii ki ülkeler arası standartlarda günün bazı siyasi tercihleri de bazen standartların da önüne geçmekte, zaman içerisinde dış satımda meyve sebzenin ilaç kalıntısı fazlalığı bahanesiyle geri gönderilmesi gibi.

Tarımsal ürünlerde ekim yapılan toprağın ve çevrenin özelliklerine göre ekilen çeşidin yetiştirme tekniğine uygun yetiştirilmiş olması gerekmektedir. Özellikle raf veya pazar ömrü kısa olan tarımsal ürünlerde yetiştirme tekniği uygulamaları gıda güvenliği açısından önemlidir. Bu nedenle organik ürünler gıda güvenliği açısından tercih edilmektedir. Üretimin her safhasında yetiştirici, gıda işleyicisi bilinçli olmalı ve bilimin gereğini yaparak sağlıklı ürün yetiştirmelidir.

Gıda üretim yerleri için daha önce uygulamaya konulan sorumlu uzman çalıştırılması mevzuatı genişletilerek uygulanmalıdır. Ayrıca denetim için ilgili bakanlıklar daha fazla personel istihdam ederek gıda üretim ve satış yerleri denetlemeleri daha da yoğunlaştırmalıdır.

Son günlerde taklit ve tağşiş haberleri maalesef artış göstermiş görünmektedir. Gıda güvenilirliğinin sağlanması, gıdalarda taklit ve tağşişin önlenmesi, kişilerin sağlığının ve tüketici menfaatlerinin korunması ile sektörde haksız rekabetin engellenmesi amacıyla gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamalarında resmi kontrol faaliyetleri Tarım ve Orman Bakanlığı ilgili birimlerince büyük bir titizlikle yürütülmektedir. Bu kontroller sonucunda taklit ve tağşiş yapan firmalar açıklanmaktadır.

Problemin oluşmasını önlemek denetlemekten daha kolaydır. Ayrıca ülke hammaddesinin boşa gitmesi önleneceğinden önleyici tedbirlere öncelik verilmelidir. Sağlıklı gıdasız kalmamamız dileklerimle hoşça kalınız.