Tarımsal faaliyetler içerisinde hayvancılık önemli ana üretim dalından biridir. Hayvancılıkta masrafların %60-70'i yem gideridir. Büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde kullanılan rasyonun vasfı, miktarı, içeriği ve kalitesi çok önemli olup, hayvan sağlığı ve verimle doğrudan alakalıdır. Bu nedenle hayvancılık yem bitkileri yetiştiriciliği ile birlikte düşünülmelidir. 2017 yılı hasat sezonunda besleyici değeri olmayan samanın tonu 300-350 lira iken ilerleyen dönemlerde 450-550 liradan satılmaktadır. Birçok ülkede altlık olarak kullanılan samanın ithal edilmesi Türk çiftçisi için tarımda önemli bir üretim hatası olarak düşünülmelidir. Çiftçiler, saman fiyatlarının düşmesi için gemilerle yurt dışından getirilen ithal samana ümit bağlamamalıdır. Daha henüz kışa girmedik, yaz aylarına, ülkemizde hasat mevsimine en erken 6-7 ay var iken saman ithali üzerinde çok ciddi düşünülmeli ve gelecek için ciddi planlamalar yapılmalıdır.
Geviş getiren hayvanların ana besin kaynağı olan kaba yemler, hayvan sağlığı açısından bir zorunluluk ve hayvan beslemenin temel girdisidir. Gelişmiş ülkelerde saman kaba yem sayılmaz iken ülkemizde yemler içerisinde sanki olmazsa olmazlar arasında yer almakta, bu nedenle de yokluğunda ithal edilme ihtiyacı doğmuştur.
Hayvan yetiştirmede her şey uygun olsa bile, kaba yemin yetersiz olduğu işletmelerde hayvansal üretim kesinlikle istenen düzeye ulaştırılamaz. İşletmeler yem bitkilerine gereken önemi verirlerse kaba yem ihtiyacını karşılamak için gerekeni yapmaktadırlar. Geviş getiren hayvanlarda yem tercihi, tür, yaş, çevre şartları ve hayvanın fizyolojik durumu ve verimlerine göre değişmektedir. Yem; hayvanın yaşama ve verim ihtiyacını madde ve enerji bakımından karşılayan, belli sınır ve şartlarda yedirildiği zaman hayvan sağlığına zararlı olmayan, hayvanların faydalanılabilecekleri organik ve inorganik maddeler veya bunların karışımları” olarak tarif edilmektedir.
Her canlı ihtiyaç duyduğu besin maddelerini yedikleri ve içtiklerinden karşılarlar. Bazı yemler hayvanların ihtiyaç duydukları besin maddelerinin tamamına yakınını, bazı yemler ise daha az bir kısmını karşılarlar. Kaba yem ihtiyacı tabii çayır ve mera alanları, tarla tarımı içerisinde yetiştirilen yem bitkileri ve diğer tarla bitkileri ürünü ile endüstri atık ve artıkları olmak üzere üç ana kaynaktan sağlanır. Saman tahıl hasadı sonrası taneden kalan sap ve kavuzlardan elde edilir. Hayvanların besin maddesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere; yaş, kuru, tane veya silaj olarak yedirilen; çayır mera alanlarında kendiliğinden yetişen veya tarım alanlarında özel olarak yetiştirilen bitkilere “yem bitkisi” adı verilir. Yem bitkileri yaş veya kurutularak, farklı değerlendirilerek veya bazı bitkilerde karışım halinde hayvanlara yedirilir. Bu kaynaklardan temin edilen yemlerin bir kısmı kaba yemdir. Hayvanların günlük yem ihtiyacının hesaplanmasında; canlı ağırlığının % 2.5’i kadar kuru ot veya % 10’u kadar yeşil ot yedirilmesi gerektiği esas alınmaktadır. Ortalama canlı ağırlığı 500 kg olan bir hayvanın günlük yeşil ot ihtiyacı 50 kg ve kuru ot ihtiyacı 12.5 kg kadardır. Hayvanın beslenmesinde cinsi, verimlilik durumu, besleme özellikleri ve yem kalitesi gibi etkenlere göre tüketilen yem miktarı azda olsa değişebilmektedir.
Ülke hayvancılığımızın geliştirilmesinde çözülmesi gereken en önemli sorunlardan birisi kaliteli, ucuz ve bol kaba yem ihtiyacının düzenli karşılanmasıdır. Süt ya da besi sığırcılığı işletmelerinde üretim maliyetlerinin % 60-70’ini yem girdilerinin oluşturması yemleme ile yapılacak iyileştirmenin verimliliği ve yetiştiricilerin kazancını artıracaktır.
Hayvancılığın gelişmesi için teşvik ve destekler verilmekte olduğuna göre hayvancılıkta önemli girdi olan yemin temini de hazırlanan projelerde yer almalı, konu ciddi tartışılarak çözüme kavuşturulmalıdır. İşletmenin önemli girdisini dışarıdan almak zorunda kalan küçük işletmeler büyük işletmelerle rekabet edemeyeceklerinden sektörden çekilmek zorunda kalacaklardır. Yem üretimini işletme bütünlüğü içerisinde düşünmez ve gerekli tedbirleri almaz isek son günlerde yaşadığımız gibi Bulgaristan'dan saman alma zorunda kalırız.Hoşça kalınız. (Devam edecek)
