Arnavut asıllı olan Konya Valisi Haydar Bey tarafından Binbaşı rütbesi verilerek Kuvayı Milliye'ye asker toplamak için görevlendirilen Arnavut asıllı Delibaş Mehmet, 1921'de kendi adamlarının ihanetine uğrayıp başı kesilerek Çumra'da öldürüldü. Konya Aydınlar Ocağı'nın bu haftaki Salı Sohbetleri'nde, şimdiye kadar pek çok defa gündeme gelen, yakın tarih ile Konya tarihini yakından ilgilendiren bir konu olan "Konya Delibaş Hadisesi" konuşuldu.
Konuşmacı Karabük Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğrencisi Meryem Kuz, Delibaş Hadisesini Birinci ve İkinci Bozkır Olaylarıyla birlikte ele alarak resmi tarihin dışında ve olaya tanıklık edenlerin ağzından anlatmaya çalıştı. Kuz, konuşmasına, 1919 Türkiyesi'nde ortada bir devletin olmadığını, İstanbul'da bir devletin var olduğunu fakat bu devletin de üç devletin (İngiltere, Fransa, İtalya) işgali altında bulunduğunu belirterek başladı. Tarihe "Konya İsyanı" olarak geçen Delibaş Hadisesi'ni çıkaran Delibaş Mehmet Ağa'nın, 1883 yılında Alibeyhüyüğü'nde doğduğunu ve bölgede sayılan, gözü pek bir kişi olduğunu ifade eden Kuz, "Delibaş Mehmet Ağa, Konya Valisi Haydar Bey tarafından kendisine kılıç kuşatılarak Binbaşı rütbesiyle Kuvayı Milliye için bizzat asker toplama görevi verilmiş bir kişidir" dedi. Delibaş Mehmet'in, etrafına asker toplayarak Konya'ya gireceği sırada Zeynel Abidin Efendi'ye, Yüzbaşı rütbesi verdiği yaverini göndererek "Zeynel Abidin Efendi'ye söyle gelsin başımıza geçsin, bize önder olsun" dediğini kaydeden Meryem Kuz, yaverin İstanbul'a gelerek Zeynel Abidin Efendi ile görüştüğünü ve Zeynel Abidin Efendi'nin "Müslümanı, Müslümana mi kırdıracaksınız, yaptığınız doğru değil, hemen bu sevdadan vazgeçin" şeklinde cevap verdiğini hatırlattı. Bunun üzerine Delibaş Mehmet'in 500 civarında asker toplayarak 2 Ekim 1920'de Çumra'ya gelerek Konya ayaklanmasını başlattığını ve Kuvayı Milliye yanlısı birçok kişiyi öldürdüğünü belirterek şunları ifade etti: "Ankara hükümeti bu ayaklanmayı bastırmak için Refet Bele'yi görevlendirir. Refet Bele gelir ve Bozkır tarafına bir kuşatma düzenler. Birçok insan öldürülür. 22 Kasım 1920 de ayaklanma tamamen bastırılır. Delibaş Mehmet 1921'de ikinci bir ayaklanma için tekrar sahneye çıktığında kendi adamlarının ihanetine uğrayıp başı kesilerek Çumra'da öldürülür." Konya Aydınlar Ocağı Genel Başkanı Dr. Mustafa Güçlü de, bu ayaklanmada pek çok Konya ulemasının İstiklâl Mahkemelerinde yargılanarak kurulan darağaçlarında idam edildiğini ve Delibaş Hadisesi'nin muammalarla dolu olduğunu kaydederek "Bu hamur daha çok su kaldırır" dedi. Sohbeti izleyenler arasında Koyunoğlu Müzesi Müdürü Hasan Yaşar, Eski Karaman Belediye Başkanı Dr. Kâmil Uğurlu, akademisyenler, yazarlar ve davetliler ile Şeyh Memiş Efendi'nin torunları da hazır bulundu.
HABER MERKEZİ
