Eczane ve eczacıların rolü özellikle son yıllarda birinci basamak sağlık danışmanlığı noktasında gelişmeye devam ediyor. Her gün dünya çapında milyonlarca insan eczaneleri ziyaret ediyor ve sağlıklarıyla ya da hastalıklarıyla ilgili bir şeyler danışıyor. Bu yüzden de eczacıların toplum sağlığına olan katkısı gün geçtikçe fazlalaşıyor ve değer kazanıyor. Bu konuda çok çeşitli kanıtlar da birikiyor. Örneğin hipertansiyon, diyabet gibi kronik hastalıklarda hastaların eczacılar tarafından takip edilmesi ve ilaçlarıyla ilgili danışmanlık verilmesi hastaların ilaçlarına uyumunu arttırıyor. Aynı zamanda bu yönde bir danışmanlık hastalarda yaşanan advers olay sıklığını ve yanlış ilaç kullanımını da azaltıyor. 

Eczacının ve eczanenin çok önemli bir danışmanlık alanı da koruyucu tıp. Özellikle aşı konusunda eczacının rolü çok önemli. Eczacılar aşı olması gerekli olan kişilere tavsiyede bulunma ve aşılama ile ilgili bilgilendirme yaparak bu konuya katkıda bulunuyorlar. Eczacıların sigara bıraktırma ve kilo kontrolü noktasında danışmanlık vermeleri ile ilgili yapılmış çalışmalar, eczacıların  hastaların hedeflerine ulaşmaları konusunda yararlı olabileceğini göstermiştir. Dent ve arkadaşları tarafından yapılmış bir randomize kontrollü çalışmada, eczacıların yaptığı danışmanlığın sigara bırakmaya çalışan kişilerde sigara bırakma zamanlarını uzattığını ortaya koymuştur. Ahrens ve arkadaşları tarafından yapılan başka bir randomize kontrollü çalışmada, eczacıların desteklediği bir diyet ve beslenme programı sayesinde danışanların bel çevresi, kan basıncı ve trigliserid düzeyleri azalmıştır. 

Eczane ve eczacının gerek hastalık kontrolünde gerekse sağlığın korunmasındaki rolü farkedildikçe ve arttıkça bu konuda yapılan girişimler ve çalışmalar da artmaktadır. Eczanelerin yerleşmelerine göre bu alanlardan  daha fazla destek vermeleri de doğaldır. Örneğin hastane karşısı eczaneler özellikle ilaç kullanımı konusunda ya da hastalık farkındalığı anlamında daha yoğun danışmanlık yaparken, semt eczaneleri sağlığın korunması ya da kronik hastalıkların takibi konusunda daha fazla bilgi sağlamaktadır. 

Toplumlar gitgide yaşlandıkça ve yaşam süresi uzadıkça, kronik hastalıkların tedavisi daha da önem kazanmakta ve kronik hastalıklarla yaşayan kişilerin sayısı artmaktadır. Kronik hastalıklarda hastanın yaşam kalitesini artıran en önemli unsur tedavilerinin düzenli uygulanması ve takip edilmeleridir. Eczacının ilaç uyumunu desteklemesi ve genel durumu takip etmesi bu noktada çok önemli bir katkıdır. 

Eczanelerin kendi hasta profillerine uygun hasta destek programları ve toplum sağlığına yönelik programlar oluşturmaları; birey sağlığının korunmasına destek olarak toplum bilincini artıracaktır.

Kaynaklar:

1. Exploring Pharmacists' Role in a Changing Healthcare Environment. Avalere Health LCC, May 2014

2. George PP et al. The Evolving Role of the Community Pharmacist in Chronic Disease Management - A Literature Review. Ann Acad Med Singapore 2010; 39:861-7