İnsanların ömrü uzadıkça bulaşıcı olmayan hastalıkların görülme sıklığı da artmaktadır. Ülkemizde yaşlı nüfus (65 ve daha yukarı yaş) 2014 yılında 6 milyon 192 bin 962 kişi olup yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %8 olmuştur. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2023 yılında %10,2, 2050 yılında %20,8, 2075 yılında ise %27,7'ye yükseleceği tahmin edilmektedir. Bu nedenle yaşlanmakta olan nüfusu ve değişmekte olan yaşam şeklini göze alarak kronik hastalıklarla mücadeleye ülkemiz de hazırlıklı olmalıdır.
Kronik hastalıklar dünyada ölüm ve sakatlıkların başlıca sebebidir. Kronik hastalık denildiğinde sürekli ilaç kullanımı veya ömür boyu periyodik takip gerektiren hastalıklar kastedilmektedir. Ülkemizde ve dünyada en çok görülen kronik hastalıklar dolaşım sistemi hastalıkları, kanser, kronik akciğer hastalıkları, endokrin beslenme ve metabolizma ile ilgili hastalıklar, diyabet ve diğer (ruh sağlığı problemleri, duyma ve görme bozuklukları, kemik ve kıkırdak problemleri ve genetik problemler) olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Ölümlerin en fazla kalp ve damar hastalıkları (%47), kanser (%22), kronik akciğer hastalıkları (%8), yaralanmalar (%7), bulaşıcı hastalıklar, doğumla ilgili sorunlar, beslenme sorunları (%7), şeker hastalığı (%2) ve diğer hastalıklar (%7) nedeniyle meydana geldiği belirtilmektedir.
Kronik hastalıkların yaygın sebepleri ise sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, sigara kullanımı olmakla beraber artmış kan basıncı, artmış kan glukozu, anormal kan yağları ve obezite gibi faktörlerinde etkisi yadsınamamaktadır. Tüm bu etkiler yaş ve genetik sebeplere bağlı olarak farklı şekilde seyredebilmektedir.
Peki, kronik hastalıklardan korunmak için neler yapabiliriz?
1. Sigara içmeyin. Sigara içmek kalp hastalığı, kanser gibi kronik hastalık risklerinizi oldukça artırır.
2. Mutlaka düzenli olarak egzersiz yapın ve günlük yaşamda daha hareketli olun. Egzersiz ve hareketli olmanın faydaları arasında sağlıklı kiloda olmak, ruh sağlığını geliştirmek, kemikleri güçlendirmek, vücuttaki dolaşımı geliştirmek gibi birçok fayda bulunmaktadır. Tüm bu faydalar diyabet, kalp hastalığı, osteoporoz, ateroskleroz gibi kronik hastalıklardan korunmaya yardımcı olurlar. Haftada en az 4 5 gün 30 dakikalık egzersiz yapmaya çalışın.
3. Alkol içmeyin ya da en azından mümkün olduğunca azaltın. Alkol birçok sağlık sorununa yol açabilir. Örneğin karaciğer sirozu gibi ciddi bir kronik hastalık riski ortaya çıkabilir.
4. Sağlıksız besinlerden mümkün olduğunca kaçının. İşlenmiş besinler, hazır gıdalar, rafine edilmiş şeker, işlenmiş yağlardan mümkün olduğunca kaçınmak gerekir. Sağlıksız besinler ve sağlıksız beslenme obezite, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet gibi kronik hastalıkların riskini artırır.
5. Düzenli olarak tetkikler ve tahliller yaptırılmalı, doktora gitmekten kaçınmamalı ve uyunçlu ilaç kullanımına dikkat etmek gereklidir.
http://www.who.int/chp/chronic_disease_report/media/Factsheet1.pdf
http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/khrfai.pdf
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18620
