Dünyada her yıl 14 milyon kişiyi yakalayan ve 8,2 milyon kişinin ölümüne sebep olan kanser, Türkiye'nin de en önemli sağlık sorunlarından biri. Öyle ki ülkemizde yılda yaklaşık 180 bin kişiye kanser teşhisi konuluyor. Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği Konya Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Seyit Karaca, kanser ve kansere yakalanan kişilerin süreçte neler yapabileceği konusunda Yenigün’e açıklamalarda bulundu.Karaca, her kanserin önlenebilir olmadığını, ancak tek başına yaşam tarzı seçimleriyle birçok kanserin önlenebileceğine dikkat çekti.
‘SAĞLIKLI BESLENME İLE KANSER ÖNLENEBİLİR’
Her yıl 4 Şubat Dünya Kanser Günü’dür ve kansere karşı açılan savaşta tu¨m dünyayı bir araya getirmekte ve dünyaya mesaj vermektedir diyen Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği Konya Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Seyit Karaca, “ Her yıl 4 Şubat Dünya Kanser Günü’dür ve kansere karşı açılan savaşta tüm dünyayı bir araya getirmekte ve dünyaya mesaj vermektedir. Dünya Kanser Günü her yıl farkındalığı artırarak, hastalık hakkında eğitim vererek ve hükümetlere savunuculuk yaparak önlenebilir milyonlarca kaybın önüne geçmeyi hedeflemektedir" ifadelerini kullandı.
‘TÜTÜN KANSERİN EN BÜYÜK NEDENİ’
Tütün kullanımının en büyük kanser nedeni olduğuna dikkat çeken Karaca, “ Tütün kullanımı en büyük önlenebilir kanser nedenidir ve tütün kullanımı durdurmak kanser riskini azaltmak için yapabileceğimiz en iyi şeylerden biridir. Tütün kullanımının ağız kanseri, akciğer, karaciğer, mide, barsak ve yumurtalık kanseri gibi 15 farklı türdeki kansere ve bazı lösemi türlerine (kan kanserleri) neden olduğu bulunmuştur. Herhangi bir yaşta bırakmak büyük bir fark yaratabilir, yaşam beklentisi artırabilir ve yaşam kalitesini geliştirebilir. Tütün kullanımı akciğer kanseri ölümlerinin yüzde 71’ini ve tüm kanser ölümlerinin en az yüzde 22 oluşturur. Alkol, birçok kanser riskini artırabilir. İçileni azaltıp sınırlandırarak, ağız, yutak,yemek borusu,barsak ve meme kanseri riskini azaltabilir ve ayrıca karaciğer ve barsak kanserini risk, de azaltılabilir. Sağlıklı kiloyu korumak ve günlük yaşamımızın bir parçası olarak fiziksel aktivite yapmak barsak, meme, rahim, yumurtalık,pankreas, yemek borusu,böbrek, karaciğer, ilerlemiş prostat ve safra kesesi kanserlerini içeren on kanser türünü azaltmaya yardımcı olur” şeklinde konuştu.
ULTRAVİYOLE RADYOSYONA DİKKAT
Deri kanseri riskine karşın ultraviyole radyasyon ışınlarından kaçınılması gerektiğini ifade eden Karaca, “Nerede olursanız olun ya da deri tonunuz ne olursa olsun, güneşten gelen ultraviyole radyasyonuna maruz kalmaktan kaçının ve deri kanseri riskinizi azaltmaya yardımcı olmak için güneşlenmekten ve solaryumlardan uzak durun. Gölge altında kalmak, cildinizi örtmek ve uzun süre güneşe maruz kalmaktan kaçınmak kendinizi korumanıza yardımcı olmanın bazı yollarıdır” dedi.
‘KANSERE KARŞI AŞI OLUN’
Kansere karşı aşı tavsiyesinde bulunan Karaca, “Kronik enfeksiyonların genellikle virüslerin neden olduğu tüm kanserlerin dünya çapında yaklaşık yüzde 16’sına neden olduğu tahmin edilmektedir. Karaciğer, servikal ve mide kanserleri gibi en yaygın kanser türlerinden bazıları sırasıyla hepatit B virisü (HBV) , insan papilloma virüsü (HPV) ve Helicobacter pylori (H,pylori) bakterisi ile ilişkilidir. Günümüzde HBV ve HPV’ye karşı , karaciğer ve servikal kanserlerin enfeksiyona bağlı kanserlerine karşı korunmaya yardımcı olabilecek güvenli ve etkili aşılar bulunmaktadır” şeklinde konuştu. Kansere karşı ne yapabiliriz sorusuna da cevap veren Karaca, “Bireyler olarak, aşı olmak ve aşılanmak için başkalarına hatırlamak,sağlıklı ve aktif bir yaşam tarzını sürdürmek,alkol,tütünve aşırı uzun süreli güneş maruziyetinden kaçınmak gibi sağlığımızla ilgili sorumluluklar alabiliriz.Hükümet ve politika liderleri, servikal ve karaciğer kanserine neden olan enfeksiyonları önleyen aşı programları uygulayabilir, solaryumları ve bronlazlaşma solanlarını düzene sokabilir ve asbest madenciliğini ve ihracatını yasaklayabilirler. Okullar, iyi beslenmeyi ve fiziksel aktiviteyi destekleyen ve diğer kanser risk faktörleri hakkında bilgi sağlayan bir ortam geliştirerek çocuklar, çalışanlar ebeveynler, aileler ve daha geniş topluluklar arasında sağlıklı davranışların lideri olabilir. İşyerleri ve işverenler işyerinde, kişinin günlük yaşamı boyunca sağlıklı alışkanlıklara motive edecek ve sürdürecek, mesleki olarak kansere neden olan asbest ve diğer işyeri kanserojenleri gibi etmenlere maruz kalmayı önleyecek, fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve dumansız alanlar yaratmak için politikalar uygulayacak önlemleri uygulayabilirler. Şehirler ve toplumlar, vatandaşların sağlığını ve senliğini destekleyen ve koruyan kaliteli kentsel ortam yaratmada öncü olabilir” dedi.
‘KANSER HİZMETLERİNE ERİŞİMDE EŞİTLİK ŞART’
Hayat kurtaran kanser teşhisi ve tedavisi herkes için eşit olmalıdır diyen Karaca, “Kim olursa olsun, eğitim seviyesine, gelir düzeyine ve yaşadığı yere bakılmaksızın öz sermaye açığını kapatarak milyonlarca hayatı kurtarabiliriz. Kanserden kaynaklanan ölümlerin yaklaşık yüzde 70’i kanser yüküyle baş etmekte zorlanmakta olan gelişmekte olan ülkelerde görülür. Düşük – orta gelirli ülkelerin yüzde 90’ının radyoterapiye erişimi yok. Radyoterapi kanser tedavisinde en önemli yöntemlerinden biridir. Kanser hizmetlerine erişimde eşitsizlikleri azaltmaya yardımcı olmak amacı ile birçok yol vardır, bunlar; Halk için daha fazla, yoğun kanserden koruma eğitimi vermek. Özellikle düşük gelirli bölgelerdeki ve alanlarındaki sağlık hizmetlerini profesyonellerini uygun beceri ve bilgi ile donatmak, kanser araştırmalarındaki yatırım miktarını artırmak ve kanser önleme, tedavi ve bakımındaki yatırımları şekillendirmek için ulusal düzeyde kanser yükünü takip etmek. Her bir ülkenin kendine özgü durumunu, ihtiyaçlarını ve kaynaklarını ele alan ülkeye özgü kanser önleme ve kontrol planları uygulamak. Toplum olarak birleşmek ve kanserlerin önemli bir sağlık sorunu olarak ele alınması için hükümetlere sesimizi duyurmak gerekiyor” şeklinde konuştu.
‘ERKEN TEŞHİŞ HAYAT KURTARIR’
Erken teşhisin hayat kurtardığına dikkat çeken Karaca, “ Bazı kanserler erken belirti ve bulgu göstermeyebilir. Ancak, birçok kanser türü bir şeylerin doğru olmadığını gösteren işaretler gösterir ve gösterebilir. Bunlar arasında meme, rahim, kolorektal,deri,ağız ve bazı çocukluk kanserleri bulunur. Bunu bilmek önemlidir. Çünkü erken teşhis neredeyse her zaman tedavi etmeyi hatta iyileştirmeyi kolaylaştırır. Kanser teşhisi konan bu kişiler için hayatta kalma ve yaşam kalitesinin artma şansı anlamına gelir. Dahası, bazı kanserlerin erken uyarı işaretlerini tanımak uygun maliyetlidir ve çoğu durumda herhangi bir uzman teknolojiye ihtiyaç duymaz. Her birimiz bedenlerimiz için normal olanı bilmek ve olağandışı değişiklikleri tanımak için doğru bilgilerle güçlendirebiliriz ve en önemlisi derhal profesyonel tıbbi yardım alabiliriz. Yakın zamanda İngiltere’de yapılan bir çalışmaya göre sekiz yaygın kanser için, mesame,barsak,memem, servikal, rahim, malign melanom, yumurtalık ve testis kanserleri erken teşhis edildiğinde sağkalım üç kat daha yüksektir” dedi.
MUHAMMED ESAD ÇAĞLA
