SAĞLIK OLSUN…
Toplumlar gitgide yaşlandıkça ve yaşam süresi uzadıkça, kronik hastalıkların tedavisi daha önem kazanmakta ve kronik hastalıklarla yaşayan kişilerin sayısı artmaktadır. Dünyadaki tüm ölümlerin yarısından fazlasından kronik hastalıklar sorumludur ve gelecekteki 25 yılda tüm ölümlerin üçte ikisinden sorumlu olması beklenmektedir. Kronik hastalıkların bu ilerleyişi, söz konusu hastalıkların büyük oranda önlenebilir olduğunu gerçeğine karşın devam etmektedir.
Globalde yıllık olarak tüm ölümlerin %57’sini kronik hastalıklar oluşturmaktadır ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2030 yılında tüm ölümlerin yaklaşık %65’inden kronik hastalıkların sorumlu olabileceğini ön görülmektedir (yıllık 47 milyondan fazla ölüm). Kronik hastalıklara bağlı ölümlerin gelecek 20 ile 25 yıl içerisinde yaklaşık %23 oranında artması beklenmektedir. Bununla birlikte diğer nedenlere bağlı ölümlerin 2030’a kadar kabaca aynı kalacağı düşünülmektedir.
Kalp damar hastalıkları erken yaşta ölüm ve maluliyetin en önde gelen nedenlerindendir. Diyabet ülke ekonomisine en çok zarar veren hastalıkların başında gelmektedir. TURKDIAB çalışmasına göre Türkiye nüfusunun %13.7’si diyabet hastasıdır ve bir o kadarının da diyabet eğilimi bulunmaktadır. Daha da önemlisi toplumdaki diyabet oranı son 8 yılda nerdeyse 2 katına yükselmiştir.
Tüm bu nedenlerden ötürü kronik hastalıklardan korunma ve sağlığın devamlılığının sağlanması çok önemlidir. Hastalıklardan korunmada yaşam stili düzenlenmesi birinci basamakta yer almaktadır. Bunun içerisinde sigaranın bırakılması, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme yer almaktadır. Diğer taraftan genetik yüklerin belirlenerek bunlarak karşı da koruyucu önlemler alınması hem yaşam kalitesinin artırılması hem de yaşam süresinin uzatılması anlamında önemlidir. Örneğin ailesinde diyabet ya da kalp krizi gibi durumların olduğu kişiler bu konuya hassasiyet göstermelidir.
Bu noktada son dönemde çok popular bir kavram olan “wellness (iyilik hali)” karşımıza çıkmaktadır. Wellness aslında toplam bir iyilik hali. Yani iyi olmak sadece bedensel iyilik ile sınırlı değil. İyi olmanın yedi boyutu var. Bu yedi boyutun da farklı anlamları var. Tam bir iyilik hali için bu yedi boyutu gerçekleştirmek gerekli.
- Fiziksel iyilik hali: Doğru beslenme, fiziksel aktivite, zararlı alışkanlıklardan uzak durma ve koruyucu önlemlerle vücut sağlığını korumak.
- Zihinsel iyilik hali: Yeni fikirlere açık bir zihin ile kişisel gelişimi destekleyici deneyimler / girişimler peşinde olmak ve topluma hizmet edecek projelere katılmak.
- Duygusal ve psikolojik iyilik hali: Duyguları anlayabilmek ve her gün ortaya çıkan problemlerle nasıl başa çıkılacağını bilebilmek. Bu sayede tüm hayat ile ilgili olumlu bir bakış açısı edinmek ve geleceğe umutla bakabilmek.
- Sosyal iyilik hali: Başkaları ile iletişim içinde olmak ve toplumda rahat ve destekleyici bir biçimde yaşayabilmek.
- Ruhsal iyilik hali: Hayata anlam katabilmek ve kendine olan inancını geliştirebilmek. Bu sayede inançlar ile hareketler daha birbiri ile uyumlu hale gelmektedir.
- İş ile ilişkili iyilik hali: Çalışılan yerlerde değerlerimizle örtüşen işler yapabilmek. Değerlerimizi yaptığımız işe katabilmek. Yetenekleri en iyi şekilde işte kullanabilmek.
- Çevresel iyilik hali: Temiz su, temiz hava ve temiz çevre gibi toplumsal önemi olan çevre konularında kendimize düşenleri yapabilmek ve yeteneklerimizi çevresel konularda destek olabilmek için kullanabilmek.
Tüm bu iyilik hali boyutlarını gerçekleştirdiğimizde aslında hem kendimizi daha iyi hissedeceğiz hem de çevremize daha çok faydamız olacak. Bedenin sağlıklı olabilmesi sadece fiziksel olarak sağlıklı olmanın ötesinde bir durum. Kendimizle barışabilme, çevremizi güzelleştirme çabasında olabilme, mutlu olmayı öğrenme ve çevremizi mutlu edebilme, sosyal duyarlı olma ve bunu etrafa yayabilme gibi özelliklere sahip olduğumuzda ancak tam bir iyilik hali içinde olabiliriz. Hep söylerim hayatta iki seçeneğimiz var ya mutlu olmayı seçeceğiz ya da mutsuz olmayı... Bu yüzden hayata olumlu yönlerinden bakmak bizlere çok büyük fayda sağlayacaktır.
Kaynakça:
- World Economic Forum. Working towards wellness. The business rationale. 2008.
- The truth about wellness. McCann Truth Central.
- NHS Confederation. From illness to wellness. Achieving efficiencies and improving outcomes. Briefing. October 2011, Issue 224.
- Six dimentions of wellness model. 1976 by Bill Hettler: National Wellness Institute
- Onat A et al. TEKHARF 2013 taraması ve diyabet prevalansında hızlı artış. Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2014;42(6):511-516
- Keleş İ. Türk Erişkinlerinde Kalp Hastalığı ve Risk Faktörleri (Tekharf Çalışması). İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Kardiyoloji Gündemi. Sempozyum Dizisi No: 64, Nisan 2008; s. 11-14
