Konya Aydınlar Ocağı’nın düzenlediği Selçuklu Salı Sohbetlerinde bu hafta Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yakup Kaya Cumhuriyet Tarihinin elli yılında önemli etkileri olan ikinci Cumhurbaşkanı Mustafa İsmet İnönü’nün askeri ve siyasi kişiliğini anlattı.
İl Halk Kütüphanesi Salonundaki Programın açılış konuşmasını yapan Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Mustafa Güçlü İnönü’ye Malatya, Bitlis ve İzmirlilerin hemşeri olarak sahip çıktığını hatırlatarak, İnönü ailesinin geçmişi hakkında bilgiler verdi. Güçlü; “İnönü’nün çift kafalı olarak dünyaya gelen ilk ağabeyinin kıs zaman zarfında vefat ettiğini, bir diğer ağabeyinin de kambur olarak doğduğunu ve bu lakapla anıldığını kaydeden Güçlü, “İsmet İnönü önce asker kimliğiyle sonra da siyasetçi vasfıyla hem Osmanlı’nın son döneminde hem de Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren en önemli simalardan biri olmuştur” dedi.
Daha sonra kürsüye gelen Doç. Dr. Yakup Kaya, Mustafa İsmet İnönü’nün Milli Mücadele tarihinin en önemli simalarından biri olduğuna işaret ederek söze başladı. ve “Türkiye, Osmanlı'nın devamında bir Cumhuriyet olmuştur. Ben yapıcı eleştirileri tercih ederim. İsmet İnönü jöntürk geleneğinden biridir. Batılı tarafta olan subay okulunu bitirmiştir” diye konuştu.
İnönü’nün Mustafa Kemal ile kader birliğinin nerden geldiğine de bakılması gerektiğini kaydeden Kaya, “Aralarında halef- selef ilişkileri olmuştur. Ama bu ilişkiler dümdüz bir çizgi gibi değil, inişler, çıkışlar vardır. Cumhuriyetin seçkinleri hem Osmanlı’nın çöküş dönemine hem yeni devletin oluşumuna tanıklık etmiş, oluşuma çaba harcamış bir nesildir. Bunlardan kimi oluşuma destek vermiş, gayret göstermiş kimi de muhalefet etmiş olsa da onlar bu dönemi yaşamış insanlardır” diyerek sözlerini sürdürdü.
İnönü ile Mustafa Kemal’in yollarının Birinci Dünya harbinde kesiştiğini kaydeden Kaya; “İkici olarak da Suriye-Filistin savaşında yolları birleşmiştir. İnönü orada 3. ve 20. Kolordu'da Kurmay Başkanıdır. Hatta Ali Fuat Cebesoy’da oradadır” hatırlatmasında bulundu. Mustafa Kemal ile İsmet Paşa arasında 1932 yılından itibaren fikir ayrılıkları ortaya çıktığını sorunlar yaşandığını da anlatan Kaya şöyle devam etti: “İsmet İnönü askeri kimliği nedeniyle İsmet Paşa, siyasi kimliği döneminde de Milli şef olarak anıldı. Atatürk’ün öldüğü 1938’de Başbakan değildi çünkü 1932'den itibaren Atatürk'le aralarında sorunlar yaşanmaya başlanmıştı. Bazı konularda farklı düşünüyor, hatta sertleşiyorlardı. Mesela Atatürk Hatay konusunda çok ısrarcıdır ve İsmet Paşa’yı bu konuda yavaş davranmakla eleştirmiştir. Biri şahin, diğeri temkinlidir. İsmet Paşa, Devletçilik konusunda daha tavizsizdir ve özel sektöre iktisadi fırsat vermek gibi bir düşüncesi çok yoktur ama Atatürk daha yumuşak davranmak istemektedir. Serbest Fırkanın kurulmasına gerekçe de bu katı görünüşü yumuşatmaktı.”
HABER MERKEZİ
