MUHASEBE İLE YÖNETEBİLMEK

Muhasebe en basit anlamı ile  parasal işlemlerin kayıt altına alınmasıdır

Bu kişinin ekonomik işlemlerinden, gelişmiş  ekonomik değer üreten bütün işletme ve kurumlara kadar.

Bugün muhasebeyi ne kadar içselleştirebildik, ne derecede yaşamımızda kullanabiliyoruz bu konuyu irdelemek istiyorum.

Ekonomik dönemin sonuna yaklaştığımız şu günlerde, yeni yılda farklı bir bakış açısı oluşturmak, farklı bir muhasebe kullanımına geçmek, muhasebeyi daha etkin kullanabilmek adına bir nebze de olsa katkı sağlamak istedim.

Öncelikle muhasebe ;  

• Meydana getirdiğimiz ekonomik değerlerin   muhasebe altında  sayısal bir dile çevrilmesidir.
• İşletmeler muhasebeyi içselleştirdiği  ve fonksiyonel kullanabildiği oranda işletmenin kişilik kazanmasını sağlar.
• Muhasebenin kayıtları sosyal sorumluluk gereği, toplumun bütün kesimlerine karşı inandırıcılığı ile doğru orantılıdır.
• İşletmenin  sürekli varlığı esas alınarak düzenlenir
• Dönemseldir. Genelde   bir yıl olarak uygulanırsa da, bazı özel durumlarda işin tamamlanması ile de dönem ölçülür. Dönemler verilerin analizi , kıyaslamalar yapmak açısından önemlidir
• Elbette her ekonomik faaliyetin bir maliyeti vardır. Maliyeti dikkate almayan muhasebe olmaz.
• Muhasebe tarafsızdır ve öncelikle belgelere dayanır.
• Kayıtlar tutarlı kurallara bağlıdır.
• Kayıtlar bütün faaliyetleri, bütün yönleri ile açıklar
• Muhasebe gelişen olaylara karşı temkinli olma gereği, süprizlerle karşılaşmamak için karşılıklar ayırmayı öngörür
• Finansal kayıtlardan en basitinden en karmaşığına kadar her biri önemlidir. Bir liralık fark bazen binlerce dolarlık yanlışları izah ediyor olabilir.
• Öz şekle göre daha önceliklidir.Asıl olan biçim ve özün paralelliğidir. 

Muhasebenin tarafları, yöneticiler, Hissedarlar, devlet, çalışanlar  ve işletmenin borçlu olduğu kişilerdir.

Muhasebe kaydını yapan  muhasebeciler kayıt ve verilerin düzenlenmesi açısından önemli kişilerdir. Önemli kişiler olmak zorundadır. 

Onların çalışma şekli tarafların tatmini açısından çok önemlidir.

Taraflardan en az bir tanesi açısından tatmin edici kayıtlar yapılamıyorsa muhasebenin doğruluğundan, tutarlılığından söz edemeyiz.

Belki işletmelerin büyürken gelişememesinin sebepleri  arasında, muhasebesel olarak gerçek manada verilerin kayıt edilmemesi, sınıflandırılmaması , analiz edilememesi yatmaktadır.

Benim günümüzde gözlediğim muhasebeye  temel yaklaşım hem işveren hem de muhasebeciler açısından muhasebenin yeterince yönetim aracı olarak kullanılmaması.

Bunun Sebepleri;

• Öncelikle patronun muhasebeyi çok önemsememesi.
• Onu sadece gelir gider farkı olarak görmesi.
• Muhasebecilerin konuyu büyük bir oranda beyanname verecek şekilde  ele alması.
• Yönetim esasına göre kayıt yapmayı teferruat olarak görmesi
• Maliyeti sınıflandırmayı detay olarak görmesi, 
• Maliyetin sınıflandırılmasını, analizini  önemsememesi.
• Tek düze muhasebe sisteminin  alt hesaplarla  detaylı hesap imkanı ve bilgisayar ortamında kaliteli programın varlığına rağmen bu konuda yeterince ya talep görmemesi, ya da bu konuya külfet olarak görmesi.
• İşletmelerin muhasebe verilerini analiz edecek, bu verileri talep edecek  yöneticileri çalıştırmaması
• Gerçek kayıtları yapabilecek muhasebecilerin  maliyet unsuru olarak görülmesi,

          Aslında  işletme içinde çalışan muhasebeciler, SMMM ya da YMM ler işletmeleri bu yönde yönlendirmeleri gerekmekte. Ancak bu konuda işverenin tepkisinden çekinmelerinden olsa gerek,işimi yaparım paramı alırım noktasından ileri gidememekteler.
İşveren kayıtları işletmeyi denetlenebilir, açık pozisyona sokma kaygısı olabilir. 

Ancak gayri resmi olarak bu kayıtlar tutulabilir ve sonuçlar alınabilir.

Öyle ilginç olaylarla karşılaştım ki;

Yirmi yıl bir işletmenin mali müşavirliğini yapmış bir muhasebecinin hesabını tuttuğu daha doğrusu defterlerini tuttuğu işletmesinde hiçbir cari hesabın olmaması,

Bir mali müşavirin iş verene ;'' sen olmazsan işin başında işletme yürümez'' diyebilmesi.  oysa öyle bir sistem kuracağız ki siz işletmede olmasanız bile her türlü veriyi görebilir, şirketi denetleyebilir karar verebilirsiniz demeliydi.

Çok ortaklı bir işletmede bir mali müşavir  Programın cari işlemler modülünün gereksiz olduğunu söyleyebilmesi

Bir işletmede muhasebenin tamamen Kasa üzerinden yürütülüp, Cari hesapların Exell'de  hesapların süzdürülerek takip edilmesi.

İşletme içerisinde Nakit akışının patronun dikkati ölçüsünde takip edilmesi. Muhasebenin bunu verememesi.

Mevcutları ve Borçları , gelir ve giderleri  rapora yansıtamayan müşavirler gördüm.

Bunlar olmayınca;

• Bütçe haliyle hazırlanamıyor. işletme diğer departmanlarla iletişimi kopuk oluyor
• Sadece gelirin muhasebeye yansıyan kısmı değerlendirilebiliyor.
• Gelirin elde edilmesi sürecindeki  gelir kayıpları  arada kayboluyor.
• Fireler, makinelerin verimi, insanların performansının kayıplarının zararı  hesaba yansımıyor
• Kişisel değerlendirmeler ön plana çıkıyor, Hoplayıp zıplayıp ama iş yapamayanlar arada kaynıyor. İşini yapanlar çoğu zaman gölgeleniyor, ya da tesadüflerle değer buluyor
• Cari hesaplar kendi kayıtlarından değil karşının kayıtlarından öğreniliyor. Alacakların takibi borcun takibi sırasındaki kayıplar gözden kaçıyor.,
• Stoklar ve ara stoklar kaybı arada kaynıyor
• Düzgün muhasebe kaydı olmadığı için aylık raporlar öngörüler çoğu işletmelerde yapılamıyor.
• Verilerin analizi, mevsimlik, konjonktürel etkileri, rekabet oryamı, teknolojik değişimler, pazardaki yeni eğilimler şirketin kendi öngörüsü yerine başkalarını takip ederek karar vermeye dönüşüyor.
• Bütçe yapılamıyor. Yapılsa bile bütçede maliyet, satış, fiyatlandırma, gelişmeler, A,B,C planları bu durumda yapılamıyor. Öngörülemeyen  gelecek, yönetilemeyen işlemleri doğruyor

Yani muhasebeyi  gerçek manada kullanarak işletme yöneten  firma sayısı yok denecek kadar az.

Muhasebe yönetimin aracı olarak kullanılmazsa, işletme muhasebenin sadece bir konusu oluyor.