Haset, Kıskanmak, çekememek, başkasında olan sağlık, zenginlik ve benzeri nimetlerden dolayı rahatsız olarak o kişiden o nimetin gitmesini istemek. Kalpte bulunan ve insanı kötülüklere sürükleyen en önemli ve gayri ahlâkî özelliklerden, hastalıklardan birisidir. Bilgisizlik ve tamahkârlığın birleşmesinden, kaynaşmasından doğar.
Haset, yani başkasının elinde bulunan bir nimetten hoşlanmayarak onun yok olmasını istemek haramdır. Ancak bir fâcir veya kâfirde bulunup fitne uyandıran, insanlar arası ilişkilerin bozulmasına, herkese eziyet edilmesine neden olan nimetin ortadan kalkmasını istemek, bundan hoşnut olmamak haram ve günah değildir. Çünkü onun yok olmasını istemek bir nimeti çekemeyerek yok olmasını istemek değil; bir fitne ve zulüm aracının ortadan kalkmasını istemek demektir.
Hz. Peygamber efendimiz şöyle buyurmuştur.
Üç şey vardır ki, bütün günahların kaynağıdırlar, bunlardan muhakkak sakınınız!
Birincisi: Kibir. İblisi, Adem'e secde etmemeğe sevk eden şey kibirdir.
İkincisi: Hırs. Âdem’i yasaklı meyveden yemeğe sevk eden hırsıdır.
Üçüncüsü: Hasettir. Adem'in iki oğlunu birbirleriyle kıtal edip kardeşini öldürmesine sebep hasettir.
Din âlimleri demişlerdir ki: “Haset eden kimse beş veçhile Rabbine itiraz etmiş olur?
1- Cenabı Hakk’ın nimetini başkasında izhar etmesine buğz etmiş olur.
2- Rabbi Teâlâ’nın taksimine itiraz edip, böyle yapmasaydı da taksimini böyle yapsaydı diye itiraz etmiş olur.
3- Allah Fazlını dilediğine verir. O kimse ise Allah’ın fazlına bulh (cimrilik) izhar eylemiş olur.
4- Allah’ın bir veli kuluna ihsan ettiği nimetin ondan zail olmasını istemek suretiyle onun perişan olmasının istemiş olur.
5- Düşmanı olan iblise yardım etmiş olur.
Hz. Peygamber efendimiz hadisi şeriflerinde;
“Sakın haset etmeyin! Çünkü haset ateşin odunu yiyip bitirdiği gibi hasenatı yer bitirir” buyurmuşlardır.
Gıpta; hayır işleyen ve iyilikler yapan bir kimsenin elindeki nimetin yok olmasını düşünmeden, öyle bir imkâna sahip olmayı arzu etmektir. Tekrar belirtmek gerekirse gıpta; başkasında olan bir nimetin aynısının o kişinin nimetine bir zarar ve eksilme olmadan aynısının kendisinde de olmasını istemesidir. Gıpta bir nevi imrenmek demektir.
Hz. Peygamber efendimiz "Mü'min gıpta münafık haset eder" buyurmuştur. Mümine yakışan gıpta edip, hasetten sakınmaktır. Nefsimizin haset ve kötü düşüncelerinden Allaha sığınmak duasıyla.
Baki Selamalar.
Kaynak: Mahmûd Sâmî Ramazanoğlu,Hz. Yûsuf (a.s.), Erkam Yayınları,İsatnbul,1984
