Kalkınmış ve refah düzeyini yakalamış bir Türkiye’nin geleceği, eğitimden ve bilgiyle donanmış genç nesillerin yetiştirilmesinden geçer. Bunda da mesleki eğitimin payı oldukça büyüktür. Gençlerin mesleki teknik eğitime yönlendirilmesi gerekir. Böylelikle yetiştirilecek nitelikli işgücü ekonomiye kazandırılır. Nitelikli mesleki teknik eğitim alınarak sanayi, bilişim ve hizmet sektörlerinde istihdam sağlanmış olur. Genel lise öğrencileri, öğrenimleri sırasında bir mesleki beceri edinememektedirler. Üniversiteye giremeyen genel lise mezunu işsizlikle yüz yüze kalır.
Meslek lisesi öğrencileri ise teknik bilgi ve becerilere sahip ara eleman veya teknisyen olabilirler. Ayrıca eğer isterlerse kendi alanlarında yükseköğretime de devam edebilirler. Okullardan alınan ek puanda buna katkıda bulunur. Türkiye’de gençlerin meslek liselerine yönelik ilgisi olması gerekenin çok altında. Bunun temel nedeni gençlerin iş bulma imkânlarının üniversite mezunu öğrenciler için daha fazla olduğunu düşünmeleridir. Oysa üretim, sanayi nitelikli ara eleman bulamamaktan şikâyetçidir. Bütün bunların üstüne bir de üniversite mezunlarının işsiz kalma oranını da eklersek meslek liselerine ilginin artması için bir şeyler yapılması gerektiği açıkça ortaya çıkmaktadır.
Kısacası genç nüfusumuzu avantaj ya da dezavantaj olarak görebilmemiz tümüyle bu nüfusun eğitimli olup olamamasına bağlıdır. Diğer yandan her gencin üniversite eğitimi alması her şeyden önce gerçekçi değildir. Batılı ülkelerde de bu böyledir. Üniversite mezunlarına da meslek lisesi mezunlarına da bu toplumun çok ihtiyacı vardır. Küresel rekabet gücünün çok fazla olduğu dünyamızda yetişmiş ara elemanlara çok ihtiyaç duyulmaktadır.
Avrupa’nın bazı ülkelerinde mesleki eğitim şu şekildedir;
Almanya’da Mesleki Eğitim: Almanya’da zorunlu eğitim 9-10 yıl sürmektedir. Almanya’da 6 yaşında başlatılan ve 4 yıl süren ilkokul öğrencileri ilgi ve yeteneklerine göre ortaöğretim okullarından birine devam etmektedir. Öğrencilerin ilkokuldan sonra hangi okula gideceği öğrencilerin ilkokuldaki başarı durumu ve kapasitesi belirlenmektedir. Az yetenekli öğrenciler genel ortaöğretim kurumlarına, daha yetenekli olanlar ise teknik ve ortaöğretim kurumlarına devam etmektedir.
Alman mesleki eğitiminde zorunlu eğitimini tamamlayan öğrencileri okuldaki kapasitesi ve başarı durumunu değerlendiren mesleki eğitim danışmanları, eğitim bilimi ve psikoloji uzmanları, veliler birlikte karar vermektedir. Öğrenciler tam zamanlı ya da kısmi süreli çıraklık okullarına devam etmektedir. Zorunlu eğitimi tamamlayan lise eğitimine devam etmeyen öğrenciler, kısmi süreli meslek okullarına gitmek zorundadır. Bu okullar 3 yıl süren teorik ve uygulamalı eğitimin bir arada verildiği eğitim kurumlarıdır. Eğitim, pratik uygulama içeren bir staj ile sona ermektedir. Kısmi süreli çıraklık okullarında, öğrenimine devam etmek isteyen öğrenciler için geniş çaplı çıraklık eğitimi verilmektedir. Bu eğitimi başarıyla tamamlayan öğrenciler “mesleki yeterlilik belgesi” almaktadır. Tam zamanlı çıraklık okulları, öğrencileri iki yıl boyunca teknik diplomaya ve aynı zamanda meslek yüksekokullarına hazırlayan meslek liseleridir. Tam zamanlı meslek liselerinden mezun olan öğrencilerden “yüksekokula giriş sınavında başarılı olanlar yüksekokula veya meslek üniversitelerine devam etmektedir.
İngiltere’de Mesleki Eğitim: İngiltere’de zorunlu eğitim 5-16 yaşları arasını kapsamaktadır. Öğrenciler 11 yıllık zorunlu eğitimleri boyunca tam gün eğitim alırlar ve büyük bir kısmı devlet okullarına giderler. 5-11 yaşları ilkokul, 11-16 yaşları arasında ortaokul dönemidir. Eğitim standartlarının yükselmesi için ilkokulda okuma-yazma ve aritmetik dersleri önem taşımaktadır. İngiltere’de eğitim ve iş dünyası arasında gençlerin çalışma hayatına daha iyi hazırlanmalarını sağlayan bir işbirliği mevcuttur. Kurulan bağlantılar ile öğrencilere iş tecrübesi kazandırma yanında öğretmenlerin sanayiyi takip etmelerine de olanak sağlar. 18 yaşına gelen öğrenciler genel ve mesleki eğitimi kapsayan sınava girerler. Bu sınav onları hem eğitime hem de çalışmaya giden yolu açar.
Gençler “Modern Çıraklık” ve “Gençliğin Eğitimi ve Ulusal Stajyerlik” programlarına da katılabilmektedir. Modern çıraklık programı özellikle 16-17 yaşlarındaki gençleri el sanatları, teknisyenlik ve stajyerlik alanlarında eğitmeyi amaçlamaktadır. İngiltere’de birçok işveren uygulamalı veya teorik iş eğitimi için organizasyonlar kurmuşlardır. Mesleki eğitimi bitiren öğrenciler kendi branşları ile ilgili üniversitelere gitmektedir. Üniversiteye gidemeyen öğrenciler açık üniversitelerde açık ve uzaktan öğrenme yoluyla üniversite düzeyinde eğitim vermeye öncülük etmektedir.
Fransa’da Mesleki Eğitim: Fransa’da ise zorunlu eğitim 6-16 yaşları arasında olup 10 yıl sürmektedir. Öğrenciler ilk beş yıl ilkokullarda eğitim almaktadır. İlkokul eğitiminin amacı öğrenciye temel bilgiler, zekâsını duyarlığını, fiziksel sanatsal yeteneklerini ve dünya görüşünü geliştirerek orta eğitime hazırlamaktadır. Fransa’da mesleki eğitim almanın iki yolu vardır: Biri mesleki eğitim okullarına gitmek, diğeri çıraklık eğitimi almaktadır. Mesleki eğitim okullarında okuyanlar için sanayide zorunlu bir çıraklık dönemi olmasına rağmen, teorik ve pratik eğitim bir atölyede veya okul laboratuvarında yapılır. Çıraklık eğitimi ise okul dışında verilmektedir. Meslek liseleri iki yıllık bir eğitim sonunda endüstri veya hizmet sektörü alanında nitelikli gençler yetiştirir. İki yıllık dönemden sonra öğrencinin profesyonel yeterlilik sertifikası veya mesleki diploma almaları sağlanır. Çıraklık eğitimi, 16-25 yaşları arasındaki gençlerin 1-3 yıl arasında süren bir meslek dalına yetiştirilmesi sağlanır. Öğrencilerin üstün başarılı olması halinde aynı anda birden fazla çıraklık anlaşması yapılabilir. Çıraklık merkezlerinde teorik derslere de devam etmek ve bunun yanında da öğrenciye pratik eğitim verilmektedir.
Geçtiğimiz günlerde bir haber çalışması için Konya’da bulunan bazı meslek liselerine ziyarette bulundum. Okullarda eğitimcilerimiz öğrencilerine en iyi hizmet için büyük gayret sarf ediyor. Okul müdürleri ile yaptığımız sohbet sırasında öğrencilere en iyi hizmeti sunduklarına bir kez daha şahit oldum. Özellikle meslek liselerinde eğitim alan öğrencilerimizin azim ve kararlılığı oldukça güzel.
Türkiye son 18 yılda Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın önderliğinde büyük atılımlara imza attı. Özellikle Türkiye’nin yerli ve millî silahlı İHA’sı, Silahlı İnsansız Hava Araçları (SİHA) ile Türk savunma sanayi altın çağını yaşıyor. Yeni silahlar, yerli helikopterler, zırhlı obüsler, atak helikopterleri ve son olarak yerli otomobil üretiminde kat edilen aşamalar ülkemiz için son derece önemlidir.
Meslek liselerine çok daha fazla önem vermeliyiz. Meslek liselerinde eğitim alan kardeşlerimize çok iyi bir okulda eğitim aldıklarının önemine ısrarla dikkat çekmeliyiz. Özellikle meslek liselerinde okuyan öğrencilerimizi sanayi şehri olan Konya’da sanayicilerimizle sık sık bir araya getirmeliyiz. Türk milleti olarak aslında bizler çok zeki insanlarız. Yeter ki doğru zamanda doğru eğitimi gençlerimize verebilelim.
