Büyük bir mücadele verdiğimiz bu günlerde işin ekonomik boyutunu da analiz etmemiz gerekmekte. Her ne kadar ülke olarak iç ticaretimiz büyük sıkıntı yaşasa da, ihracatta ayrı bir önem arz etmekte.
KISA HATIRLATMALARLA BAŞLAYALIM
Dünya ölçeğinde yakın zamanda yaşanmış en büyük ekonomik kriz, 2008 yılında ABD’de başlayan ve daha sonra tüm dünyaya yayılan küresel ekonomik krizdi. O dönem için ülkemizin ihracatını kriz öncesi ve sonrası olarak değerlendir ve yuvarlamalarla rakamsal olarak ifade etmek istersek; 2008 yılında ortalama 132 milyar dolar ihracat yapan ülkemiz, 2009 yılında küresel krizin etkisiyle 102 milyar dolara düşmüş ve 30 milyar dolarlık bir ihracat kaybı yaşamıştık. İhracat düşüşün yüzde 70’i , 21 milyar doları ise AB’ye yapmış olduğumuz ihracattaki düşüş olmuştu.
2019 YILINDAKİ VERİLERDEN HAREKET EDERSEK
İhracatımızın yüzde 50’ye yakını AB üyesi ülkelere göre yapılmakta. Eğer 2020 üzerine bir öngörü yapacaksak, İngiltere, AB’den çıktığı için üye sayısı 27’ye düşecek ve değerlendirmeyi ona göre yapacağız ki İngiltere 2019 yılında ihracat yaptığımız ülke sıralamasında ikinci sırada yer alırken, toplam ihracat içerisindeki payı ise yüzde 6,48. Dolayısıyla BREXIT’ten kaynaklı AB’nin toplam ihracatımız içerisindeki payı yüzde 40’lara düşeceğini öngörebiliriz.
Farklı bir açıdan bakar ve en fazla ihracat yaptığımız 20 ülke için analiz yaparsak, toplam ihracatımız içerisinde payı yüzde 65,24, olurken ilk beş ülke içerisinde ABD hariç hepsi AB ülkeleri yer almakta. Koronavirüste en fazla etkilenen İtalya ihracatımızda üçüncü sırada yer almakta ve toplam ihracatımız içerisindeki payı yüzde 5,55 iken, diğer en fazla etkilenen diğer bir ülke olan İspanya ise beşinci sırada ve toplam ihracatımız içerisindeki payı yüzde 4,64 oranında ayrıca ilk 20 içerisinde AB üyesi ülkelerin sayısı (İngiltere dahil GB devam ettiği için) 10 ülke yer alırken, bu ülkeler içerisinde ilk 20 içerisinde yer alan ülkeler içerisinde ABD, Irak, İran, Çin gibi ülkelerde yer almakta.
İLK 10 ÜLKEYİ BAZ ALIRSAK
- Almanya toplam ihracat içerisindeki pay yüzde 9,01
- İngiltere toplam ihracat içerisindeki pay yüzde 6,48
- İtalya toplam ihracat içerisindeki pay yüzde5,55
- ABD toplam ihracat içerisindeki pay yüzde 4,76
- İspanya toplam ihracat içerisindeki pay yüzde4,64
- Irak toplam ihracat içerisindeki pay yüzde 4,63
- Fransa toplam ihracat içerisindeki pay yüzde4,57
- Hollanda toplam ihracat içerisindeki pay yüzde3,24
- İsrail toplam ihracat içerisindeki pay yüzde2,62
- Rusya toplam ihracat içerisindeki pay yüzde2,33
GENEL BİR YÜZDELİK ANALİZİ YAPARSAK
- AB 28’e yaptığımız ihracatın toplam içerisindeki payı yüzde 50’ye yakın
- İhracat yaptığımız 20 ülke için analiz yaparsak toplam ihracatımız içerisinde payı yüzde 65,24
- ilk 10 ülke toplam ihracatımızın yüzde 47,83.
- İhracat sıralamasındaki ilk 5 ülkenin toplam ihracat içerisindeki oranı ise yüzde 30,24
DOLAYISIYLA
Koronavürüs’ün küresel ölçekte haziran ayına kadar devam edeceğini varsayarsak, 2020 yılı ihracatımızın yüzdelik olarak yüzde 40’dan daha fazla düşeceğini düşünmek ile hata etmemiş oluruz. Hatta durum ilerleyen aşamalar için çok daha dramatik olabilir. AB’nin toplam ihracat içerisindeki kaybının ise yüzde 70-75 oranında olabileceğini öngörmekteyim.
SONUÇ: İhracatta 2008 krizin sonrasında “Pazar çeşitlendirme stratejisini” öğrenmiş ve uygulamış olduk. 2020 krizi için ise “Pazar çeşitlendirmesini oransal dengeleme” stratejisini öğrenmemiz ve uygulamamız gerekmekte
