Ticaret savaşları ile tüm dünyayı saran “Korumacılık Politikaları” Kovid 19 ile başka bir zemine taşınmakta ve artık tüm ülkeler tarafından meşru olarak görülmekte. Ticaret savaşları aşamasında etkin olamayan Dünya Ticaret Örgütü, Koronavirüs sürecinde son bir hamle ile tüm dünya ülkelerini korumacılık politikaları kapsamında uyarma ihtiyacı hissetti ki buna IMF de katılmış oldu.
PEKİ, AÇIKLAMALARIN DETAYLARI NE?
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Uluslararası Para Fonu (IMF), yeni tip koronavirüs (KOVID-19) salgını nedeniyle artan ihracat kısıtlamaları ile tıbbi malzeme ve gıda ticaretini sınırlayan eylemlerden endişe duyduklarını belirterek, bu kısıtlamaların "tehlikeli bir şekilde zarar verici" olabileceği konusunda ülkeleri uyardı. Ekonomik büyümenin canlanmasında açık ticaret politikalarının rolü vurgulanan açıklamada, "Özellikle, artan ihracat kısıtlamalarından kaynaklanan arzdaki bozulmalardan ve önemli tıbbi malzemelerle gıda ticaretini sınırlayan diğer eylemlerden endişe duyuyoruz." ifadesi kullanıldı.
- İlaçlar,
- koruyucu giysiler ve
- ventilatör gibi kritik ürünlerin ihracatının da kolaylaştırılması gerektiği vurgulanan açıklamada
DTÖ kurallarının kritik eksiklikleri önlemek veya hafifletmek için uygulanan geçici ihracat kısıtlamalarına izin verdiğini ancak mevcut koşullarda bu tür tedbirler uygulanırken hükümetlerin dikkatli olması çağrısında bulunuldu .Bu tür önlemlerin tedarik zincirine zarar verdiği ve üretimi azalttığına işaret edilerek, "İhracat kısıtlamaları tehlikeli bir şekilde zarar verici olabilir." değerlendirmesine yer verildi.
Açıklamanın devamında tıbbi ürünlerin yanı sıra bazı gıda ürünlerine yönelik kısıtlamaların da ortaya çıkmaya başladığı belirtilerek, "Hükümetlere, ihracat ile diğer ticaret kısıtlamalarından kaçınmaları ve yılın başından bu yana uygulamaya koydukları kısıtlamaları hızlıca kaldırmaya çalışmaları için çağrıda bulunuyoruz." ifadesi kullanıldı.
ÜLKEMİZE GELİRSEK
İhracat kısıtlamaları kapsamında, Türkiye, DTÖ’nün yaptığı esneklik ile birçok üründe ihracat sınırlamaları getirdiğini biliyoruz. Bu süreç diğer ülkeler tarafından da yapılmakta. Türkiye’nin bu süreçte diğer ülkelerden farklı bir durumu söz konusu. Çünkü Türkiye, birçok ülkeye bu ürünlerin birçoğunu yardım olarak gönderdi. Bu ülkeler 30’u geçti diye bilmekteyim. Dolayısı ile bu uyarının Türkiye haricinde ülkelerin muhatap alması gerektiğini düşünmekteyim.
İthalat sınırlamalarına gelirsek, burada ağırlıklı olarak “Gümrük Vergileri” kullanılmakta. Geçen hafta itibariyle de ülkemizde bini geçen üründe yen ek gümrük vergileri getirildi .Bu vergilerin birçoğunda geçerlilik süresi olarak ta Eylül sonu olarak belirtildi.
Burada, “Ülkemizin bu ek vergileri getirmesinin amacı gerçekten yerli üretimi koruyarak, korumacı bir politika mı izlemek?” Bunun cevabı için gümrük vergilerinin amacını iyi bilmekte fayda var.
GÜMRÜK VERGİLERİ NEDEN ALINIR?
Gümrük vergilerinin ülkeler tarafından konmasının 2 temel sebebi vardır diyebiliriz. Bunlar;
- Korumacı bir politika izleyerek, yerli üretimi desteklemek ve rekabetten korumak,
- Ülkeye vergiler yoluyla gelir sağlamak
Eskiden ülkeler, kendi hazinelerine ek gelir sağlamak için ağırlıklı olarak kullanırken, günümüzde ise korumacı amaçları gütmekteydiler. Ta ki bu virüs illeti gelinceye kadar. Dolayısıyla süreç günümüzde tekrardan eskiye dönüş varmış izlenimi vermekte.
SORUMUZUN CEVABINA GELİRSEK
Sorumuzu hatırlarsak; Ülkemizin bu ek vergileri getirmesinin amacı gerçekten yerli üretimi koruyarak, korumacı bir politika mı izlemek?
Benim şahsi düşüncem tüm dünyada olan veya olacak bu trendin amacı özellikle kriz dönemlerinde korumacı bir önlem almaktan ziyade ülkeye ek gelir sağlamaktır. Diyebilirim. Bu düşüncenin oluşması ve uygulanması ise son derece haklı gerekçelere dayanmaktadır. Bununda altını özellikle çizmem lazım.
Dolayısı ile özellikle günümüzde korumacılık politikaları Kovid 19 gerekçesiyle tüm ülkeler tarafından uygulanırken (özellikle ihracat kısıtlamaları) gümrük vergileri ise korumacılıktan öte ülke hazinelerine ek gelir sağlama amacı taşımaktadır. Bu yeni trend gümrük vergilerindeki amaç sırlamasının yerini değiştirmektedir.
SONUÇ: Küresel ticarette artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Hatta küresel ticareti dizayn eden uluslararası kuruluşlarda bile.
