EBU AHMED b. CAHŞ(R.A.)

Hz. Peygamber’in hanımlarından Zeyneb bint Cahş’ın kardeşi, sahabedir. Ebu Ahmed Abd b. Cahş b. Riab el-Esedi(ö.20/641’den önce) künyesi ile tanınmıştır. Ebu Ahmed künyesi ile de bilinir.
Adının Abdullah olduğu söylenmekteyse de Abdullah onun kardeşidir. Annesi, Resûlullah’ın halası Ümeyme bint Abdülmuttalib’dir. Ebu Ahmed, kardeşleri Abdullah ve Ubeydullah’la birlikte Hz. Peygamber’in Dârülerkam’a sığınmasından önce Müslüman oldu ve onlarla beraber Habeşistan’a hicret etti. Kaynakların bir kısmında onun Habeşistan hicretine katılmadığı ileri sürülmektedir. Kardeşi Ubeydullah orada Hristiyan olunca Resul-i Ekrem onun hanımı Ümmü Habibe bint EbuSüfyân ile evlenerek kendi himayesine aldı.
Medine’ye topluca hicret eden Cahşoğulları’nın Mekke’deki evleri tamamen kapanmıştı. Evini EbuSüfyân’ın satın almasına çok üzülen Ebu Ahmed bunu bir türlü hazmedemiyordu. Hz. Peygamber Mekke’nin fethi günü Kâbe’dekihitabesini bitirince Ebu Ahmed devesinin üzerinde Kâbe’nin kapısı önünde durdu, eviyle ve başka konularla ilgili olarak Mekkeli müşriklerin yaptığı haksızlıkların hesabını yüksek sesle sormaya başladı. Bunun üzerine Hz. Peygamber Osman b. Affan’ı yanına çağırarak kulağına bazı şeyler fısıldadı. O da EbuAhmed’ in yanına gidip Hz. Peygamber’in söylediklerini kendisine bildirince Ebu Ahmed hemen devesinden indi, diğer Müslümanların yanına gidip oturdu ve ölünceye kadar bu konuda kimseye bir şey söylemedi. Hz. Peygamber’in bu sessiz tebliğinde, evine karşılık ona cennette bir ev verileceğini müjdelediği rivayet edilmektedir. Şair sahabelerden olan Ebu Ahmed, ailesinin hicretini ve hayatının çeşitli safhalarını şiirlerinde terennüm etmiştir.
Ebu Ahmed, Faria bint EbuSüfyân ile evliydi. Sonradan gözlerini kaybettiyse de Mekke’nin her tarafını iyi bildiğinden her yerde rehbersiz olarak dolaşırdı. Sevilen bir kişi olduğu için şairler onun etrafında toplanıp sohbet ederlerdi. Cumahı, Hz. Ömer devrinde şairlerden Dırar b. Hattab ile Abdullah b. Ziba‘ra’nın onun evinde Hassan b. Sabit’le yaptıkları bir şiir müsabakasından söz etmektedir.
Ebu Ahmed Medine’de vefat etti. Ölüm tarihi kesin olarak bilinmemekteyse de bazı rivayetlerde belirtilenin aksine onun kız kardeşi Zeyneb bint Cahş ’tan önce vefat ettiği anlaşılmaktadır. Rivayete göre kardeşlerinden biri öldüğü zaman Zeyneb güzel koku getirterek sürünmüş, sonra da güzel kokuya ihtiyacı olmadığını, Allah’a ve ahiret gününe iman eden bir kadına, kocasından başka bir ölüden dolayı üç günden fazla yas tutmayı Resûlullah’ın helal görmemesi sebebiyle böyle yaptığını söylemiştir. Zeyneb bint Cahş’ın üç kardeşinden Abdullah’ın Uhud Gazvesindeşehit düştüğü, Ubeydullah’ın da Habeşistan’da Hristiyan olarak öldüğü bilindiğine göre 20 (641) yılında vefat eden Zeyneb bint Cahş ‘tan önce ölen bu kardeşin Ebu Ahmed olduğu kesinlik kazanmaktadır.

KAYNAK: TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLAM ANSİKLOPEDİSİ