El sanatları kişinin kendi elleriyle üretimde bulunduğu hobi ve faaliyetleri kapsayan bir sanat dalıdır. Bu üretim zevk ya da ticari amaçlı olabilir. Bazı el sanatları yüzyıllardan beri geçerli olan geleneklere dayanır. El sanatları insanoğlu var olduğundan beri tabiat şartlarına bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Geleneksel Türk El Sanatlarını; halıcılık, kilimcilik, ebru, sumak, kumaş dokumacılığı, yazmacılık, çinicilik, seramik-çömlek yapımcılığı, işlemecilik, oya yapımcılığı, deri işçiliği, müzik aletleri yapımcılığı, taş işçiliği, bakırcılık, sepetçilik, semercilik, maden işçiliği, keçe yapımcılığı, örmecilik olarak sıralayabiliriz. Ancak günümüzde makineleşmenin artması ve teknolojinin gelişmesiyle bu sanat dallarına olan talep de azaldı. Genellikle 50 yaş ve üzeri insanlar el sanatlarını gelecek nesle aktarabilmek için mücadele ediyor.
MESLEĞİMİZİ YAŞATMAYA ÇALIŞIYORUZ
El sanatı eskiye kıyasla azalmaya doğru gidiyor. Konya’da bu el sanatları belli esnaflar tarafından devam ettirilmeye çalışılıyor. Yeni Mevlana Çarşısı Galeri Antik Yılmaz esnafı Yılmaz Böge ise, el dokuma halı ve kilim, patik, yöresel kıyafetler, el yapımı çantaları sattıklarını belirterek günümüzde ilgisi olanların hâlâ bunları aldığını söyledi. Esnaf Böge, el dokuma halıcılık mesleğini yaşatmaya çalıştıklarını dile getirerek, “Halıcılık sanatını yapan çok az insan kaldı ve talep de az. Ama mesleğimizi seviyoruz ve devam ettiriyoruz” diye konuştu.
EL DOKUMA HALILAR CEBİ YAKMIYOR
Avrupalıların da kendilerinden alışveriş yaptıklarını ifade eden esnaf Böge, Türklerden çok yabancıların el dokuması halıya ilgi gösterdiğini ve aldığını vurguladı. Yılmaz Böge, “Artık evlerde modern eşyalar yer aldığı için eski el dokuma ürünler yeni tasarımlı evlere uymuyor. Bu yüzden el işi halı ve kilimleri çok az insan alıyor. El dokuma halılar hem sağlık hem de dayanıklılık açısından oldukça kullanışlıdır. Ama ilgi yok. Aslında el dokuma halılar, makine halısından ucuz olup fiyatı 1000-5000 lira arasında değişiyor” şeklinde konuştu.
BURADA ADETA TARİHİ ESER ŞÖLENİ VAR
Yöresel kıyafetleri de sattıklarını ve biraz da olsa bunlara talep olduğunu söyleyen Böge, “Daha çok köy düğünlerinde yöresel kıyafetler giymek isteyen insanlar bizden alışveriş yapıyor. Kültürümüz az da olsa yaşatılıyor. Bu kıyafetler 1000-1500 lira arasında değişiyor. Bunun dışında el yapımı patikler, çantalar da satıyoruz. Amacımız el yapımı sanatıyla yapılan ve kültürümüzü yansıtan ürünleri tanıtmak ve ölmeye yüz tutmasını engellemek. Buradaki ürünler 100 senelik. Yani tarihi eser ve tarihi kültür diyebileceğimiz değerlerimizi burada satışa sunuyoruz” ifadelerini kullandı.
EL SANATI YERİNİ MAKİNELEŞMEYE BIRAKTI
Makineleşmenin yaygınlaşması ve teknolojinin gelişmesiyle insanların el sanatlarına olan ilgisinin bitmeye yüz tuttuğunu kaydeden Böge sözlerine son olarak şunları ekledi: “Biz istiyoruz ki kültürümüz yaşatılsın. Avrupalıların kültürümüze Türklerden çok ilgi göstermesi beni üzüyor. El dokuma halıcılığını yapmak emek ve sabır gerektirir. Ama kendi kültürümüzü yansıtan bu sanatları yaşatmak ve tanıtmak boynumuzun borcu.”
TUBA KAYA
