Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) 25 Eylül'de yapılmasını planladığı bağımsızlık referandumuna henüz istenen iç ve dış destek sağlanabilmiş değil. Şimdiye kadar Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) dışındaki diğer büyük partiler, referanduma destek vereceklerine dair resmi açıklamaları henüz yapmadılar. Özellikle Süleymaniye bölgesindeki partiler, referanduma yönelik mesafeli duruşlarını koruyor. Türkmenlerin ve Arapların da önemli bir kısmının referanduma sıcak bakmadıkları biliniyor.
Mesut Barzani'nin lideri olduğu Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) dışında bölgenin diğer üç büyük siyasi partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Goran Hareketi ve İslami Toplum Partisi (Komela), IKBY'yi bağımsızlığa götürmeyi amaçlayan referanduma yönelik desteklerini gösteren resmi beyanda bulunmadılar. Ayrıca bu üç parti, referandum kararının mutlaka parlamentoda alınmasını istiyor. KDP'nin talebi de bu yönde. Ancak KDP ile Goran arasında 2015 yılında başlayan siyasi kriz devam ediyor ve IKBY Parlamentosu bu nedenle iki yıldır toplanamıyor.
- Referanduma beklenen dış destek gelmedi
IKBY'nin 25 Eylül'de yapmayı planladığı referanduma, dış dünyadan beklenen veya umut edilen desteğin de alınamadığı görüldü. Başta komşu ülkeler Türkiye ve İran'ın, referanduma sıcak bakmamaları ve hatta bu adımı "büyük bir hata" olarak değerlendirmeleri bölgede çokça tartışılıyor.
Kürt yönetimi, bu konuda ABD, İngiltere, BM, AB ve diğer ülkelerden de beklediği desteği bulamadı. Terör örgütü DEAŞ ile mücadelede Erbil yönetimine ciddi destek veren Almanya ve Fransa da referanduma sıcak bakmadıkların bildiren ve Irak'ın toprak bütünlüğüne vurgu yapan açıklamalar yaptılar. Tüm bu faktörler, referanduma verilen dış desteğin yetersiz ve mevcut konjonktürün de bu adım için müsait olmadığı tartışmalarına yol açıyor.
Ancak Kürt siyasetçiler ve bölge medyası, yabancı ülkelerin beş-on yıl öncesine göre Kürtlerin bağımsızlığına daha sıcak baktıklarını fakat bu durumun Irak'ın içişlerine müdahale olacağı için açıktan ve resmi olarak referanduma desteklerini deklare edemediklerini ifade ediyor.
Kürt bölgesinde bazı siyasiler, referandum sonrası hemen bağımsızlığa gidecekleri şeklinde bir durum olmadığını ifade etseler de Barzani, Batı medyasına verdiği röportajlarda bağımsızlığın Kürtlerin hakkı olduğunu, Bağdat ile diyalog içinde bağımsızlığa gideceklerini belirtmişti. Barzani, ayrıca ömrünü IKBY'nin bağımsızlığına verdiğini, Kürt bölgesinin bağımsızlığının en büyük hayali olduğunu dile getirmişti.
Bölgedeki bazı siyaset uzmanlarına göre referandum Bağdat yönetimine karşı Erbil yönetiminin elini güçlendirme amacı taşıyor. Buna göre Kürtler, peşmergenin, terör örgütü DEAŞ'tan kurtardığı bölgelerin kendilerinde kalmasını istiyor. Kürtler, tartışmalı bölgeler olarak kabul edilen başta Kerkük olmak üzere birçok bölgeyi halihazırda askeri olarak kontrol ediyor. Referandumun tartışmalı bölgelerde yapılmak istenmesi, Kürtlerin masada yürütecekleri müzakerede ellerini güçlendirmek istemesi şeklinde yorumlanıyor.
KDP Sözcüsü Mahmut Muhammed, AA muhabirine yaptığı açıklamada, referandumun yapılma zamanına ilişkin, "KDP olarak, 16 siyasi partiyle birlikte referandumun 25 Eylül tarihinde yapılması kararını aldık. Bize göre mevcut konjonktür referandumun yapılması için müsait" dedi.
Irak Türkmen Cephesi (ITC) Milletvekili Aydın Maruf ise "Biz Irak Türkmen Cephesi olarak referandumun zamanını uygun bulmuyoruz. Irak'ta başka iç sorunlar var. Önce bu sorunlar çözülmeli. Ayrıca referandum, Irak anayasına aykırıdır ve tek taraflı bir karardır" ifadesini kullandı. ITC'nin yanı sıra bölgedeki Kürt partiler Goran, Komela İslam ve KYB içindeki bazı unsurların da referandumun zamanını doğru bulmadığını ifade eden Aydın Maruf, bölge halkının da referandumun yeni sıkıntılara yol açmasından endişe ettiğini dile getirdi.
KAYNAKAA
