Son yıllarda çekirdek kabak yetiştiriciliği Konya’mızda artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2013 yılında Türkiye’de %2.51’lik ekim alanına sahip olan Konya 2017 yılında iki kattan daha fazla artış ile %5.73 ekim alanına ulaşmıştır. Beklentiler karşılanırsa bu artış devam edecek görülmektedir. Aşağıda görüleceği gibi ilimizde en fazla ekim alanı Çumra(%35.56), Altınekin(%33.06) ve Seydişehir (%12.08) ilçelerimizde yapılmaktadır. Bu üç ilçe Konya il ekim alanının %80.70’ni ve üretiminin de  %82.35’ni üretmektedir.

Tablo 1. Türkiye Ve Konya’da Kabak Ekim Alanı ve Üretimi

Ekim Alanı (Dekar) ve %si       Üretimi (Ton)

  • Yılı- Türkiye       515.660 36.000

2013 yılı- Konya         12.965     %2.51   1.642

2017 Yılı-  Türkiye       649.643 41.326

2017 yılı- Konya           37.259   %5.73   4.600

Çumra     13.247 %35.56   1.680

Altınekin   12.320 %33.06   1.478

Seydişehir     4.500 %12.08     630

Meram       2.500   %6.71     225

Akşehir                   750   %2.01       83

Karatay         320 %0.86       21

Kaynak:Tuik-2018

Üreticilerimiz 2017 yılı istatistiklerinde bu rakamların görülmesine rağmen ekim alanının daha fazla olduğunu da söylemektedirler. Hemen belirtmeliyim ki bu ekim alanını fazla olabileceği söylemi doğrudur. Çünkü “Çerezlik Kabak” destekleme kapsamında değildir, bu nedenle bazı çiftçilerimiz ÇKS (Çiftçi Kayıt Sisteminde) destekleme yapılmadığından bildirmemiş olabilirler. Kabağın çekirdeği birçok faydaları olan ve meyvesi de yem ve başka amaçlarla kullanılabilen bir bitkidir. Bu nedenle çiftçilerimiz adına benim talebim “Çerezlik Kabak yetiştiriciliği” destekleme kapsamına acilen alınmalıdır.  

Çekirdeklik kabak yazlık bir bitkidir ve çekirdek kabağı, kestane kabağı, bal kabağı, karpuz, kavun gibi bitkilerle birlikte Cucurbitacea (kabakgiller) familyasını oluşturmaktadır. Kabak bitkisi diğer kabakgiller familyasındaki bitkilerle aynı yapıya sahiptir ve kabuk, muzokarp (etli kısım), endokarp(çekirdekli kısım), pürçek bağlar olmak üzere dört kısımdan oluşmaktadır (Bayraktar, 1970). Kabak çekirdeğinin harmanlamadan sonraki ortalama nemi %65-70 olarak belirlenmiştir. Kabak çekirdeği mineraller, esansiyel yağlar ve proteinler bakımından zengin. Ayrıca içinde kemikler ve iştah için önemli bir madde çinko var. 

Bir bardak kabak çekirdeği günlük çinko, demir ve E vitamini ihtiyacımızın tamamını, yarım bardak kabak çekirdeği ise magnezyum ihtiyacımızın tamamını karşılıyor. Omega 3 ve omega 6 içeriği beyin fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı oluyor. Zihinsel gelişimi olumlu yönde etkiliyor. Arjinin adlı amino asit sayesinde nitrik oksik oluşumu ile damarların esnemesi ile kalp problemlerinde kullanılma potansiyeli yüksek olduğundan bu alanla ilaç yapım    çalışmaları sürüyor. Fosfor içeriyor. Fosfor kemik oluşumuna yardımcı oluyor, böbrek fonksiyonlarını düzenliyor. Sağlıklı kemikler kemik kanseri riskinin azalması anlamına geliyor. Özellikler erkeklerde belirli bir yaştan sonra ortaya çıkan kemik erimesini önlüyor yahut azaltıyor. Doymamış yağ oranı yüksek olduğundan kamdaki trigliseridi düşürüyor yani kolesterol sıkıntısının çözülmesine yardımcı oluyor. Yine bu mantıkla ve phystosterin maddesinin de yardımıyla damar kanserine iyi geldiği belirtilmektedir. Ayrıca kabak meyvesinin yem olarak kullanılması yanında alkol, etanol ve biyogaz üretiminde kullanılması da araştırılmalıdır. 

Sulama suyu yetersizliği olan bölgemizde diğer bazı bitkilere göre daha az su ile yetiştirilmesi ve Tablo. 2’de görüldüğü gibi ilimizde birim alandan diğer illere göre fazla verim alınması önemli bir avantajdır. Konya tarımının gündemde olduğu bu günlerde dile getirilmesi gerekli önemli bir husus da “Çerezlik Kabak” yetiştiriciliğinin destekleme kapsamına alınması gerekmektedir. 

Konya–Karaman Tarım Kooperatifleri Birliği Başkanı Seyit DAĞ’ın davetlisi olarak 28 Eylül 2018 tarihinde İçeri Çumra’da bu güne kadar tarlada bırakılan “Çerezlik Kabak” meyvelerinin yem olarak değerlendirilmesi toplantısına katıldık. Konya Gıda ve Tarım Üniversitesinden Prof. Dr. Mevlüt MÜLAYİM ve Prof. Dr. Behiç COŞKUN ve Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesinden Doç. Dr. Esat Sami POLAT’ın katıldığı bu toplantıda İçeri Çumralı ve Altınekin’li üreticilere “Çerezlik Kabak” yetiştiriciliği ve çerezlik kabak meyvesinin yem olarak değerlendirilmesi ile ilgili teorik bilgiler verilmiştir. Üç Öğretim Üyesinin katıldığı bu toplantı sonrası çekirdeği alınmış(çekilmiş) çerezlik kabak meyvesinin tahıl sapı ve tanelik mısır atıklarının ile silaj yapılması konusunda uygulamalı bilgiler verilerek hazırlanan silaj torbalanmış ve olgunlaşmaya bırakılmıştır. Çekilmiş (çekirdeği alınmış) kabak meyvesinde %8-12 kuru madde ve önemli besin maddesi bulunmaktadır. Bu değer zayi edilmemeli bir şekilde değerlendirilmelidir. Çerezlik kabak ekimi desteklenir ise ekim alanı artacak ve daha fazla materyal yem olarak değerlendirilecektir.

                                      

 Yukarıda resimlerde görüldüğü gibi %75-85 oranında çekilmiş kabak meyvesi atıkları %15-25 oranında tahıl sapı veya tanesi alınmış mısır sapları ile karıştırılarak silaj paketleme makinasında paketlenerek saklanılıp değerlendirilebilir. İşletmenin imkânları silaj paketleme makinasında yaptırmaya müsait değilse işletme içerisinde düzgün sert bir zemin üzerine tahıl sapı veya tanesi alınmış mısır sapları 20-25 cm kalınlığında (%15-25) serilerek üzerine çekilmiş kabak meyvesi atıkları(%75-85) serilerek birkaç kat olacak şekilde (en alt ve üst tahıl olmalı) yığılarak üzeri kapatılarak silaj yapılabilir. Böylece hem tahıl atıkları hem de çekilmiş çerezlik kabak meyvesi atıkları yem olarak değerlendirilmiş olacaktır.

Bu yıl 4000 dekardan fazla kabak ekimi yapılan İçeri Çumralı çiftçilerin yaklaşık 8- 10 bin ton kabak meyvesini yem olarak kullanmaları halinde kaba yem açığı olan bölgemizde bu uygulama çiftçilerimize önemli ekonomik katkı sağlayacağı belirtilmiştir. Konya’da resmi kayıtlı 37.250 dekar alanda makine ile çekilerek çoğunluğu tarlada bırakılan kabak meyvesinin yem olarak kullanılması eskiden küçük işletmelerde hayvan yemi olarak değerlendirilmesi halinde Konya hayvancılığı için iyi bir kaba yem kaynağı olacaktır, israf edilmemeli ve mutlaka değerlendirilmelidir. “Çerezlik Kabak” yetiştiriciliğinin destekleme kapsamına alınması Konya’mızda ekim alanını artıracağı gibi, su kullanımına ve yem ihtiyacına da destek olacaktır. Sağlıcakla kalınız.