2013 yılı kamu yatırım tahsislerinde Konya 2012’de olduğu gibi 8. sırada yer aldı. Konya, 2011’de 10. sırada yer alırken, 2010’da 11. , 2009’da 14, 2008’de 13, 2007’de 10, 2006 ve 2005’te 9, 2004’te 16 ve 2003’te 19. sırada yer almıştı.
2013 İLLER YATIRIM SIRALAMASI - TIKLA
KONYA HAKKINI ALIYOR MU?
2013 yılında muhtelif iller yatırımları kapsamında payına düşen kısım hariç olmak üzere 623 milyon 754 bin liralık yatırım tahsis edilen Konya’nın 52 milyar 881 milyon 620 bin liralık 2013 yatırım bütçesinden aldığı pay yüzde 1.17’ye karşılık geliyor. Oysa Konya Türkiye nüfusunun yüzde 2.71’ini barındırırken, o topraklar Türkiye yüzölçümünün yüzde 5.21’ine karşılık geliyor.
PROJELERİN YÜZDE 42.42'Sİ TAMAMLANACAK
2013 yılı sonu itibari ile Konya projelerinin yüzde 42.42’lik kısmı tamamlanacakken, Türkiye projelerinin yüzde 57.29’u bitirilmiş olacak. Öte yandan 2013 yatırım ödeneğinin toplam projeleri karşılama oranı Konya için yüzde 8.01 iken, Türkiye için yüzde 11.97 olarak gerçekleşiyor. Konya projelerinin Türkiye projeleri içindeki oranı ise yüzde 1.76.
KONYA'DA EN BÜYÜK PAYI TARIM ALIYOR
Sektörel dağılımlar itibari ile bakıldığı zaman Konya’da en büyük payı yüzde 43.36 ile tarım alırken, 19.32 ile diğer kamu hizmetleri ve 19.13 ile enerji sektörleri tarım sektörünü takip ediyor. Ulaştırma haberleşme sektörü Türkiye genelinde yüzde 28.3’lük paya sahip olurken bu oran Konya için yüzde 10.81 olarak göze çarpıyor. En düşük pay Konya’da yüzde 0.08 ile konuta ayrılırken, Türkiye’de 0.69 ile turizme ayrılmış durumda.
Kalkınma Bakanlığı verilerine göre 2013 yılı kamu yatırımlarının illere göre dağılımını inceledik. Suna göre Ankara 1, İstanbul 2, Mardin 3, İzmir 4, Diyarbakır 5, Şanlıurfa 6, Hatay 7, Konya 8, Antalya 9 ve Kahramanmaraş 10. sırada yer alıyor.
Komşu illerimizden Aksaray 23. sırada yer alırken Karaman 42. sırada kendine yer bulmuş durumda. Afyon 30, Eskişehir 12, Kayseri 16, Mersin 11, Niğde 76, Nevşehir 79 ve Isparta 57. sırada yer alıyor.
2012 sonu itibari ile DİE verilerine göre Türkiye’de 75 milyon 627 bin 384 kişi yaşıyor. Bunlardan 2 milyon 52 bin 281’i de Konya’da hayatını sürdürüyor. 783 bin 562 kilometre karelik Türkiye yüzölçümü’nün 40 bin 824 kilometrekaresi ise Konya’dan oluşuyor. Türkiye nüfusunun yüzde 2.71’inin yaşadığı ve Türkiye’nün yüzde 5.21’inin kapsayan Konya’ya 2013’te ayrılan yatırımlar genel yatırım bütçesinin ancak yüzde 1.17’sini ihtiva ediyor. Bu durum Konya’nın ‘ağırlığınca’ yatırım alıp almadığı sorusunu gündeme getiriyor.
YATIRIMLARIN PROJELERİ KARŞILAMA ORANI
Konya’nın proje stoğunun 2013 fiyatları ile karşılığı 7 milyar 786 milyon 294 bin lira. Bunun yüzde 34.41’ini oluşturan 2 milyar 679 milyon 798 bin liralık kısmı 2012 sonu itibari ile harcanmış durumda. 623 milyon 754 bin liralık 2013 ödeneğinin de harcanması ile birlikte proje stoğunun yüzde 42.42’lik kısmı erimiş olacak. 2013 ödeneği toplam projelerin yüzde 8.01’lik kısmını kaşılıyor.
Diğer yandan Türkiye’nin 441 milyar 626 milyon 737 bin liralık proje stoğu bulunuyor. Bunun 200 milyar 147 bin 843 liralık kısmı 2012 sonu itibari ile harcanmış bulunuyor. Yüzde 34. 41’lik bu kısma, yüzde 11.97’lik kısmı oluşturan 52 milyar 881 milyon 620 bin lira da eklendiği zaman Türkiye projelerinin yüzde 57. 29’u tamamlanmış olacak.
Görüldüğü gibi Konya hem 2012 sonu itibari ile hem 2013 sonu itibari ile ve hem de 2013 yatırım tahsisleri itibari ile Türkiye geneli rakamlarının altında kalan bir seyir izliyor. Yıllarca iller arası yatırım sıralamasında oldukça geri sıralarda yer alan Konya’nın görece daha ileri sıralarda yer bulmuş olmasına rağmen, yaptığımız karşılaştırmalar çerçevesinde baktığımız zaman hatırı sayılır bir mağduriyetin içinde bulunduğu görülüyor.
2002-2013 YILLARI KAMU YATIRIM TAHSİSLERiNiN iLLERE GÖRE DAĞILIMI -TIKLA
SEKTÖRLERE GÖRE YATIRIMLAR
Konya kamu yatırımlarında tarım sektörüne ayrılan pay yüzde 42.36’lık kısmı kapsarken, madencilik 0.93, imalat 0.25, enerji 19.18, ulaştırma- haberleşme 10.81, turizm 0.32, konut 0.08, eğitim 17.75, sağlık 6.23, diğer kamu hizmetleri 19.32’lik paya sahip. Aynı oranlar Türkiye için tarımda 11.35, madencilikte 3.38, imalatta 1.29, enerjide 8.11, ulaştırma-haberleşmede 28.3, turizmde 0.69, konutta 1.15, eğitimde 15.92, sağlıkta 5.99 ve diğer kamu hizmetlerinde 23.93 olarak gerçekleşiyor.
Konya’nın 2013 yatırım tahsisinin genel yatırım tahsisine oranı ise yüzde 1.17.
2013 YILI KAMU YATIRIMLARININ İLLERE GÖRE SEKTÖREL DAĞILIMI -TIKLA
Mustafa Arslan
