Konya Aydınlar Ocağı’nın Selçuklu Salı Sohbetleri’nde, “Azerbaycan – Bakü Fatihi Nuri Paşa ve 100. Yılında Kars Millî İslâm Şûrası” gündeme geldi.
Konya Aydınlar Ocağı Genel Başkanı Dr. Mustafa Güçlü, Enver Paşa’nın kardeşi ve Hacı Ahmed Paşa’nın oğlu olan Mustafa Nuri Killiğil (Nuri Paşa)’nın 5 Mayıs 1890’da İstanbul’da doğduğunu, ilkokula Manastır’da başlayıp Selanik’te bitirdiğini, daha sonra ailesinin İstanbul’a dönmesiyle Harbiye’de okumaya başladığını ve 1905’de Harbiye’nin lise kısmını bitirdiğini söyledi.
1907 tarihinde de Mustafa Kemal ile Enver’in Harbiye’den mezun olarak Türk ordusunda görevlendirildiklerini belirten Dr. Mustafa Güçlü, Abdülhamid’in de II. Meşrutiyet’le birlikte 24 Temmuz 1908’de yeni anayasa olan Kanuni Esasiyi ilan ettiğini ve gazeteciler tarafından bu tarihin, “Sansürün Kaldırılışı” olarak baz alınarak kutlanmaya başladığını ifade etti.
TÜRKİYE’Yİ PARÇALAMAK İÇİN 100 PLAN
İttihat Terakki mensubu ordu subaylarının Abdülhamid’i hâl etmek için bir isyan çıkartarak (31 Mart Vak’ası) Selanik’teki Hareket Ordusu’nu harekete geçirmek suretiyle kontrollü darbe yaparak Abdülhamid’i tahtan indirdiklerini ifade eden Dr. Güçlü, Nuri Killiğil’in de bu dönemde Harbiye’yi Mülâzım-ı sânî (Teğmen) rütbesiyle mezun olduktan sonra Makedonya 3. Ordu’da görevlendirildiğini söyledi. Güçlü, İngilizlerin Osmanlı’yı parçalamak ve yıkmak için hazırladığı 100 Plan’dan söz ederek İtalyanların Libya (Trablusgarb)’yı işgal ettiklerini ve bu sırada Balkan Savaşı’nın çıktığını ve Osmanlı Ordusunun büyük bir hezimet yaşadığını anlattı.
KAFKAS İSLAM ORDUSU GENCE’DE KURULDU
Rusya’da Lenin liderliğinde gerçekleştirilen 1917’deki Ekim devriminden sonra Azerbaycan’da, sosyalistler tarafından Bakü Sosyalist Komün Devleti adı altında bir devlet kurulduğunu dile getiren Güçlü, “Bunun üzerine Azerbaycan halkı ve vatanseverler hemen Osmanlı’dan yardım istedi. Enver Paşa, Kafkas İslam Ordusu’nun kurulması için çalışma başlattı. Enver Paşa, kendisine bağlı ordu birliklerinden seçtiği 12 bin gönüllü asker ile Nuri Paşa’ya bağlı subay ve askerlerden oluşan 600’e yakın birlik, Gence’de oluşturulan 20 bin kişilik gönüllü birlikle birleşerek Kafkas İslam Ordusu kurulmuş oldu.” dedi.
Gence’den hareket eden Kafkas İslam Ordusu’nun 5 Ağustos 1918 tarihinde Bakü’ye dayandığını ve ilk hamlenin püskürtülmesine rağmen 15 Eylül’de Bakü’ye girildiğini belirten Güçlü, Fars, Ermeni, Rus ve Sovyet yanlısı Azeri birliklerden oluşan ordunun yenilmesiyle birlikte Nuri Paşa ile iki alayıyla birlikte Bakü’ye gelen Halil Paşa’nın kazanılan zaferle birlikte kucaklaşmalarının da Azerbaycan’da dillere destan olduğunu söyledi.
İLK SİLAH FABRİKASI’NI NURİ KİLLİGİL KURDU
Güçlü, Nuri Paşa’nın 1930’larda Haliç’te kurulan, 1949’da bir sabotaj sonucu havaya uçurulan Nuri Killigil Silah Fabrikası’nın kurucusu olduğunu belirterek şu bilgileri verdi: 1938 yılında Zeytinburnu’nda kömür satan bir şirketi satın alıp burayı dönüştüren Nuri Paşa bu fabrikada tabanca, matara, demir çubuk, gaz maskesi ve mermi üretmeye başlamıştı. 2 Mart 1949’da şüpheli bir patlama sonucu yerle bir olan fabrikada aralarında Nuri Killigil’in de bulunduğu 27 kişi öldü. Nuri Paşa’yı rahmetle anıyoruz.”
HABER MERKEZİ
