AİLELERE DÜŞEN GÖREVLER: SINAVA HAZIRLANAN GENÇLER İÇİN
İster üniversite sınavlarına hazırlık olsun ister liselere giriş sınavlarına hazırlık olsun bu süreçte sınavlara öğrenci kadar ailesi de sınava hazırlık sürecine ister istemez dahil olur, bu sürecin psikolojik, sosyolojik, fiziksel etkilerini yaşarlar. Hatta bazı aileler vardır ki sanki sınava öğrenci değil de anne ya da baba girecektir. O heyecanı ve stresi öğrenci kadar hatta öğrenciden daha çok yaşayan aileler azımsanmayacak kadar çoktur.
Sınav dönemlerinde (özellikle sıralama sınavlarında, lise ya da üniversiteye giriş) gencin hayatında önemli yer tutan en önemli kurum aile kurumudur. Bu bağlamda sınav hazırlık dönemlerinde ailelerin yapması gerekenler elbette olacaktır. Elbette ki ailelerin daha pek çok sorumluluğu vardır. Ancak sınavlara hazırlık öğrencilerinin ailelerine yapılması gereken rehberlik çalışmaları bizi bu konuda yazmaya yönelterek, ailenin yapması gerekenlerden biri olan; ev içi düzenleme ve olumlu disiplin yöntemleriyle çocuklarına ders çalışma alışkanlığı kazandırmaya yardım etmeleri konusuna değinmeye çalışacağız.
Özellikle Ygs ve Lys hazırlık öğrencileri ve ailelerini baz alarak yazımıza devam edeceğiz. Çocukları özellikle ergenlik dönemine yani lise dönemine geldiklerinde çocuklarının derslerine ilgisinde düşüş ve bunun sonucu düşük notları anne babaların ilk sorunu hale gelir. Çünkü çocukları eğitim hayatları için çok önemli ve zor bir viraja girecektir. Çoğu anne baba çocuklarının liselere giriş sınavlarında çok daha fazla çalıştıklarını bu dönemde derslerine ilgisiz olduklarını, hatta çocuklarını tanıyamadıklarını dile getirirler. Aileler bir şekilde lise tercihleri ile çocuklarının yarıştan kopmadığını düşünürler. Ancak anne ve babalar çocukları özellikle 12. sınıf olduklarında yani Ygs-Lys yılında artık panik duygusunu yaşamaya daha çok başlarlar.
Ders çalışma davranışı sadece çocuğunuzun sorumluluğunda olan bir konu değildir. Ailelerin de ders çalışmanın bir sorumluluk olduğunu çocuklarına öğretmeleri gerekmektedir. Çocuğunuz ders çalışmıyorsa ya da yeteri kadar çalışmadığını düşünüyorsanız, neden зalışmıyor? sorusunu kendinize sorarsınız. Ancak sadece bu sorunun cevabını bulmak yeterli değildir. ne yaparak bu yцnьnь geliştirebilirim? sorusu çözüm odaklı düşünmemize yardımcı olur. Okuldaki eğitim, ek kurslardaki öğretim, aile ve öğrenci beraber hareket etmedikten sonra sonuca ulaşmak gereğinden fazla iyimser olmak demektir. Dört ayaklı bir masanın bir ayağı olmadan duramayacağı gibi! Yani çocuğun ders çalışması aslında ailelerinin olumlu davranış kazandırmaları yönünde verdikleri eğitimin bir parçasıdır. Aile davranış eğitimi konusunda sorunlar yaşamadıysa muhtemelen de bu konuda da sorun yaşamayacaktır. Lakin davranış eğitiminde sorun yaşayan aileler için durum daha da endişe verici hale gelmektedir. Çocuğunuza olumlu davranışlar kazandırmak bütünü kapsıyorsa, çocuğunuzun ders çalışma davranışını sağlıklı yürütebilmesi sadece ders çalışma konusuna değinmekle de gerçekleşmeyecektir. Elbette ki çocuğun gençlik çağında ki problemleri hem o dönemin çalkantılarından hem de özellikle 0-6 yaş arasında kazandırdıklarınız ya da kazandıramadıklarınızla da ilişkilidir.
İlk olarak ebeveynlerin ev kurallarını ve düzenlerini gözden geçirmelerinde fayda vardır. Evimde kurallar var mı ve düzenli miyiz? Bu sorunun cevabı evet ise işimiz daha kolay olacaktır ancak hayır ise ilk olarak bu konuya odaklanılmalıdır.
Örneğin, sabah kalkış, kahvaltı akşam yemeği ve sonrasındaki zamanlardaki planlamalarınızı düzenlemeniz faydalı olacaktır. Aile fertlerinin biz değil ben diyerek yaşadığı ailelerde, sürekli misafir gelen, kimin ne yapacağının belli olmadığı ailelerde öğrencinin ders çalışmasını beklemek haksızlık olacaktır. Bu durumlar öğrencinin ders çalışmasına engel olan durumlardandır. Bilmelisiniz ki ders çalışma davranışı da sorumluluk bilinciyle düzenli şartlar olgunlaşırsa gerçekleşecektir. Unutmayın ki hiçbir başarı tesadüf değildir. Başarı belli bir düzen dâhilinde sistematik olarak yapılan çalışmaların sonucundadır.
Sizin kuralları netleştirmeniz ve çocuğunuza iletmeniz çok önemlidir. Çocuğunuzun kuralları ve sorumlulukları bildiğinden emin olmalısınız. Uyulmadığında ise ceza vermek yerine o davranışın doğal sonuçlarına katlanması veya mahrumiyetler yaşaması hem davranışla ilgili farkındalıklarını arttıracak hem de tepki geliştirme olasılığını arttıracaktır. Ancak bu durumları öncesinde konuşmanız ve bu durumu iletmeniz çocuğunuzun sonuçları bilmesine ve davranışlarına bu yönde şekil vermesine izin verecektir. Hem eşinizle hem de kendi içinizde tutarlı olmalısınız. Bundan sonra hafta içi ders çalışmadığında hafta sonu telafi etmek için dışarı çıkamayacaksın diyerek bir kural oluşturduktan sonra bunun takipçisi olmanız gerekir. Eğer hafta içi ders çalışmayan çocuğunuz hafta sonu bunun sonucuna katlanmadığında, hem size inanmayacak hem de bunu sürekli hale getirecektir. Çünkü böyle durumlarda çocuğumuza verdiğimiz mesaj Söylediğime inanma, istediğini yapabilirsin! Ben söylesem de yapmam olacaktır. Aynı zamanda karı-koca veya çocuğun eğitiminden sorumlu diğer yetişkinlerle de aynı doğrultuda hareket etmesi çocuğa düzen sağlayacaktır. Annenin evet dediğine babanın hayır demesi hem çocuğun kafasını karıştıracak, hem anne-baba ilişkilerine bakış açısını zedeleyecektir. Bir süre sonrada anneden izin alınacaklar veya babadan saklanacaklar şeklinde şemaları oluşacak ve bu da ilişkilere tümden zarar verecektir. Tüm bunların kararlı ve sabırlı bir tutumla gerçekleşmesi gerektiği de unutulmamalıdır.
Çocuklarımız anne ve babaların aynalarıdır. Ailelerde çocuğunun davranışlarındaki etkilerini görmek zorundadırlar. Beklide sürekli bir şekilde çocuğumuzun ders çalışmadığından şikâyet etmek yerine anne baba olarak bu filmde başrol oyuncusu olduğumuzu görmemiz gerekmektedir. Eğer anne-babalar tutumlarında ve davranışlarında küçük değişiklikler yaratabilirlerse bunun çocuklarına yansıması çok daha hızlı olacaktır. Böylece ders çalışma ile ilgili sorunlarla beraber pek çok sorun da hallolup gidecektir.
Tüm bu teorik bilgilerden sonra uygulamada geciken ya da uygulama ile ilgili sorunlarınız varsa bir profesyonel psikolojik danışmandan yardım almanız hem çocuğunuz hem de sizin için faydalı olacaktır.
