2019 yılında Ticaret Bakanlığı’nın almış olduğu karar ile Dış ticaret rakamlarımız hem “Özel Ticaret Sistemine” (ÖTS) hem de “Genel Ticaret Sistemine” (GTS) göre açıklanması kararı alınmıştı. Bu karar ile her iki veriyi görüp, ÖTS içerisinde yer almayan Serbest Bölgelerin ihracat performansını daha iyi analiz edebilecektik.

Geçen hafta açıklanan 2019 ihracat verilerini hem Ticaret Bakanlığı’nın sitesinde yer alan Ticaret Bakanımızın açıklamasını hem de Türkiye İhracatçılar Meclisin (TİM) başkanının TİM sitesindeki 2019 yılı ihracat değerlendirmelerini ve bu konu hakkındaki duyuruları dikkatlice inceledim. Bu açıklamalara göre; 2019 yılı ihracatımız yüzde 2,04 artışla 180 milyar 468 milyon dolar oldu." Dolayısıyla ülkemiz tarihinde yeni bir ihracat rekoru kırmış olduk. Bu değerlerin GTS sistemine göre olduğunun altını çizmek gerekmekte.

HATIRLAMAKTA FAYDA VAR

Ülkemiz 2019 yılına kadar ÖTS’ye göre ihracat rakamlarını açıklamaktaydı. Dolayısıyla daha öncesinde ifade ettiğim üzere, GTS’ye göre dış ticaret rakamları 2019 yılı ile beraber ekstradan kullanılacak ve mukayese yeteneğimizi geliştirebilmek adına yayımlanan rakamlar olarak anlaşılmıştı. En azından ben öyle anlamıştım.

KAFAM KARIŞTI

Ülkemizin resmi ihracat rakamları; ÖTS mi yoksa GTS sistemine göre mi kayıtlara geçecek? (mukayesenin ötesinde resmi rakamların ifade edilmesi için sorulması gereken bir sorudur)

TEKNİK OLARAK BAKARSAK

Ülkemizdeki mevcut mevzuat bağlamında GTS’yi resmi olarak kullanmak pek olası değil. Çünkü; ülkemizdeki Serbest Bölgelere yapılan satışlar ihracat sayılırken, Serbest Bölgelerden diğer ülkelere yapılan satışlar ise, resmi olarak ihracat olarak kabul edilmemekle birlikte Serbest Bölgeler, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kabul edilirler. Bu yapı bile GTS sisteminin mantığına ve tekniğine uymayan bir sistem. Ayrıca iki önemli bir parametre daha var. Bunların birincisi; TÜİK verilerinde benim görebildiğim kadarıyla GTS’de dış ticaret rakamlarında 2003’e kadar geriye gidebiliyorken, ÖTS’de 1923’ yılına kadar geriye gidebilirsiniz. İkincisi ise, Ticaret Bakanlığı daha yeni Aralık 2019 rakamlarının açıkladığı raporunda bile ÖTS’yi resmi olarak kabul ettiğini ifade etmekte. Birebir olarak aktarırsam; Türkiye’nin de dâhil olduğu 74 ülke ÖTS ile dış ticaret verilerini açıklamaktadır.” Buradan anladığımız ise; herhalde doğru anlamışımdır. Ülkemizin resmi dış ticaret istatistiklerinde ÖTS baz alınmaktadır.

HAL BÖLYE İKEN;

Neden Ticaret Bakanımız veya TİM başkanı ÖTS rakamlarını öncelikli olarak açıklamaz ve mukayese edebilmek için sonrasında GTS rakamlarına göre analiz yapmaz da, direkt olarak GTS rakamlarına vurgu yaparlar?

DEĞİŞEN BİR ŞEY VAR MI?

Başarıyı ölçmek anlamında bakarsak oransal bağlamda çok fazla değişiklik olmamakla birlikte, değer bağlamında değişiklikler var. Kısaca mukayeseli gidersem;

  • ÖTS sistemine göre; ihracatımız 2018 yılında 167,9 milyar dolar iken, 2019 yılı ihracatımız 171,5 milyar dolar önceki yıla göre artış oranı % 2,18.
  • GTS sistemine göre; 2018 yılında yapılan ihracat; 176,8 milyar dolar iken, 2019 yılında yapılan 180,4 milyar dolar. İhracat artış performansımız ise %2,04 olarak gerçekleşmiş

Sonuçta,  ÖTS kapsamındaki   2019 yılında gerçekleşen ihracatımızda  171,5 milyar dolar ile  Türkiye Cumhuriyeti ihracat rekorudur.

DAHA ŞIK OLACAK RESMİ AÇIKLAMALAR NASIL OLMALIYDI?

Naçizane benim düşünceme göre resmi olarak yapılacak olan açıklamaların, aşağıdaki gibi olmasını tercih ederim.

“Ülkemizin 2019 yılı ihracatı; 171,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiş olup, Türkiye Cumhuriyeti’nin ihracat rekorunu kırmış bulunmaktayız. İhracat artış oranımız bir önceki yıla göre % 2,18 oranında artmış olup, birçok olumsuz faktöre göre Türkiye ihracatçısı başarılarına başarı katmıştır. Karşılaştırmalı analizler için 2019 yılından itibaren açıklamaya başladığımız GTS sisteminde ise ihracatçımız 2018 yılında 176,8 milyar dolar iken, 2019 yılında 108,4 milyar dolara olarak gerçekleşip, ülke tarihinde ayrı bir ihracat rekoru kırılmıştır. GTS’ye göre bir önceki yıla göre ihracatımızı % 2,04 oranında artışmış bulunmaktayız.”

SONUÇ: Okyanusun derinliklerini görmek istiyorsan sığ sularda değil, derin sularda yüzüp dalacaksın.