100. YILINDA BALKAN BOZGUNU VE GECİKEN UYANIŞ -SON

“Bu Tanzimat tipi 'Batılı' ile bugünkü Batılı Türk arasında hiçbir benzerlik aramayınız. O, Türklüğünden utanan, Türklüğünü saklayan bir 'Alafranga'dır. Bir göbek, çoğu iki, nihayet üç göbek ötesi Anadolu'nun bir kasaba veya köyüne çıkan bu Türkler, Saraya yahut Babıâli'ye çatınca ilk işleri soylarını da unutmak olur. Ama biz Meşrutiyet'ten önce onların tenkit edildiklerini duymadık.”  “Bu gençlerin sefahatlerine bütün mahalleli lânet eder. Şurası da var ki çoğunun mirasyediliği 'Karşı' masraflarını birkaç ay karşılamağa yeter yahut yetmez.” (Atay, 1963, 17).
“Osmanlı polisinin ve hafiyelerinin ne Pera Palas, ne de Anadolu Demiryolları idaresi kapısından içeriye giremeyeceğini bilirdik. Hatta eğer Yunan uyruklu ise Rum meyhanesinde de 'dokunulmazlık' içinde idiniz. Yabancıların zabıtası ve adliyesi konsolosluklardı.” (Atay, 1963, 22-23).
“Aydınlar veya Aydıncalar Batı hayranlığında üçe bölünmüşlerdi: Kara subayı mı, varsa Alman yoksa Alman. Deniz subayı mı, İngiltere'nin üstüne olmaz, sivil aydının gönlü ise Fransız'da idi.” (Atay, 1963, 23).
İttihatçı kahramanlar, Meşrutiyetten sonra “ayakları parlak çizmeli, esvapları sırmalı, birer yalı ve konakta damat” olmaya alışmışlardır. Birinci Dünya Harbi yıllarında “Millî İktisat” adı altında politik istismar yaygınlaşır. “Parayı Türkler kazanmalı, ancak bu Türkler de Merkez-i Umumî politikacıları olmalı idi. 'Harp Zenginleri' diye o zaman şöhret bulan nüfuz tüccarlarının çoğu, parti fedaileridir.” (Atay, 1963, 181).
-PARTİZANLIK:
Balkan Harbi'nin ilk safhasını kaybetmenin sebebini İttihat ve Terakki milletvekili ve gazeteci Hüseyin Cahit de “particilik hastalığına bağlar” (Yalçın, 1976, 179).
Yunan ordusunu eğiten Fransız generali, Bulgar, Sırp ordusunu eğiten Rus subayları, Türk ordusunda ise eğitimci Alman subaylardır. Türk ordusunun kullandığı Alman tüfek ve topları, Bulgar, Yunan, Sırp ordusunun kullandığı genelde Fransız toplarıdır.  Bu yönüyle bakıldığında Balkan Harbi, Avrupa devletlerinin Birinci Dünya Harbi öncesinde Balkanlar ve Türkiye üstünden birbirleriyle kafa ve teknik olarak çarpışmalarıdır, denilebilir. Böyle bir denemenin insanlık faciasına sebep olması, Avrupalı yüreklerde asla bir yer bulamayacaktır.
Balkan Harbinden sonra “Hasta Adam” kavramı neredeyse inanca dönüşmüştür. Bu terkip, oryantalizmin, kafaları esir alan propagandasından başka bir şey değildir. “Hasta Adam”sa, Trablusgarp'da 1700 kişiyle, 100 bin modern donanımlı İtalyan ordusunu kıyıda rezil etme nedir? Hasta Adam'la Çanakkale Muharebeleri, nasıl telif edilecektir?
Sorunlar vardır. Adriyatik'ten Yemen'e, Girit'ten Basra'ya, Kafkaslara uzanan bir cihan devletinin sorunu, büyüklüğünden dolayı yönetilemez olması değildir. Sorun kafalarda ve yüreklerdedir. Tanzimat, Genç Osmanlılar, Jön Türklerle devam eden kültür ve medeniyet değerlerindeki değişim furyası, kafaların Batı adına esir alınmasını sağlamıştır. Yenilgi asıl kafalarda ve yüreklerde başlamıştır. Sanayileşememe, Pazar olma, geri kalma, iç isyanlar, kışkırtılan ırkçılık akımlarının getirdiği ayaklanmaların temelinde, değerleri yitirme bulunmaktadır. Kendine güveni, değerlerine bağlılığını yitiren okumuş kesim, Avrupa'nın yeniçerisi olmaya başlamıştır. Batının ağzına bakan, batı yönlendirmesinin esir aldığı insanlar, canlı ceset halinde ölü yıkayıcılarına teslim olmuşlardır. Kafa ve yürekte bir dirilişin yakalanamaması, ekonomik ve teknik alanda görülen eksikliklerin öne çıkmasından dolayı görülmemiştir. Napolyon'a, “Türkleri öldürebilirsiniz ama yenemezsiniz” dedirtenler, yüreklerdeki parçalanmayla ilim, sanat, siyaset ve askeri alanda da hiçliklerini kabullenmeye başlamışlardır.
KAYNAKÇA
ANDONYAN Aram, 1999, Balkan Savaşı, Çeviren: Zaven Biberyan, Aras Yayıncılık, İstanbul.
APAK Rahmi, 1988, Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları, Türk Tarih Kurumu yayını, Ankara.
ARTUÇ İbrahim, 1988, Balkan Savaşı, Kastaş A.Ş. yayını, İstanbul.
ATAY Falih Rıfkı, 1963, Batış Yılları, Dünya Yayınları, İstanbul.
AYVERDİ Sâmiha, 1977, Hâtıralarla Başbaşa, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul.
AYVERDİ Sâmiha, 1985, Ne İdik Ne Olduk Hâtıralar, Hülbe Basım ve Yayın, Ankara.
AYVERDİ Sâmiha, 2004, Ah Tuna Vah Tuna, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul.
BARDAKÇI İlhan, 2002, İmparatorluğa Veda, Alioğlu Yayınevi, İstanbul.
ESENYEL Ömer, 1995, Balkan Harbinden Günümüze Bakış, Harp Akademileri Komutanlığı yayını, İstanbul.
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1984, Yanya Savunması ve Esat Paşa (Korg. Bülkat), Kültür ve Turizm Bakanlığı yayını, Ankara.
Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, 1970, Balkan Harbi (1912-1913) I nci Cilt Harbin Sebepleri, Askerî Hazırlıklar ve Osmanlı Devletinin Harbe Girişi, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmî Yayını, Ankara.
HERZL Theodor, 2002, Siyonizm'in ve İsrail'in Kurucusu Theodor Herzl Hatıralar, Türkçesi: Ergun Göze, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
Hüseyin Râci Efendi, Zağra Müftüsünün Hatıraları Tarihçe-i Vak'a-i Zağra, Baskıya Hazırlayan: Ertuğrul Düzdağ, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul.
İbrahim Temo, 2000, İttihad ve Terakki Cemiyeti'nin Kurucusu ve 1/1 no'lu Üyesi İbrahim Temo'nun İttihad ve Terakki Anıları, Arba Yayınları, İstanbul.
KARAY Refik Halid, 2000, Gurbet Hikâyeleri, Günümüz Türkçesine uyarlayan: Ender Karatay, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
LANDAU Jacob M., 1996, Tekinalp Bir Türk Yurseveri (1883-1961) Tekinalp, Turkish Patriot (1883-1961), İletişim Yayınları, İstanbul.
LAUZAN Stephan, (tarihsiz), Osmanlı'nın Bozgun Yılları -Hastanın Başucunda Kırk Gün Kırk Gece-, Yayına Haz.: Seyfettin Ünlü, Beyan Yayınları, İstanbul.
Mahmud Muhtar, 2012, Balkan Harbi Üçüncü Kolordu'nun ve İkinci Doğu Ordusunun Muharebeleri, Yayına Hazırlayan:  A. Basad Kocaoğlu, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
Mahmut Muhtar, 2012, Balkan Harbi Üçüncü Kolordu'nun ve İkinci Doğu Ordusunun Muharebeleri, Yayına hazırlayan: A. Basad Kocaoğlu, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
SERTEL, Zekeriya, 2000, Hatırladıklarım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
TUNCER Harun, 201, Bir Balkan Hikâyesi Arnavutlar da Benim Evladım!.., Yedikıta Aylık Tarih ve Kültür Dergisi, Çamlıca Basın Yayın Ticaret A.Ş. yayını, İstanbul, Mayıs 2012, S. 45, s.30-33.
Yahya Kemal, 1976, Çocukluğum, Gençliğim, Siyasî ve Edebî Hâtıralarım, İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul.
YALÇIN Hüseyin Cahit, 1976, Siyasal Anılar, Hazırlayan: Rauf Mutluay, Türkiye İş Bankası yayını, İstanbul.
YÜKSEL SERDENGEÇTİ Osman, 1992, Kanlı Balkanlar, Yayına Hazırlayan: Bozkurt Zakir Avşar, Kamer Yayınları, İstanbul.